ĐTC Leo XIV cũng là ‘nạn nhân’ của Công nghệ trí tuệ nhân tạo(AI)

CGvST | 22/05/2025

---

Trong thế giới hiện đại, nơi công nghệ phát triển vượt bậc từng ngày, người ta không còn xa lạ với những bước tiến vượt bậc của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Những gì từng chỉ hiện diện trong các tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thì nay đã trở thành hiện thực thường nhật: AI viết văn, soạn nhạc, vẽ tranh, phiên dịch, điều khiển robot, và gần đây nhất – giả mạo lời nói và hình ảnh con người với độ chính xác đáng kinh ngạc.

Chính trong bối cảnh đó, một sự kiện đau lòng và nghiêm trọng đã xảy ra: Đức Giáo hoàng Lêô XIV – vị Tân Giáo hoàng vừa được bầu lên trong niềm hy vọng và đức tin của toàn thể Giáo hội – đã trở thành nạn nhân của một âm mưu giả mạo do công nghệ AI tạo ra.

Một đoạn video kéo dài 36 phút, được đăng tải trên nền tảng YouTube qua kênh “Pan African Dreams”, đã sử dụng công nghệ “morphing” – kỹ thuật ghép hình và giả lập chuyển động khuôn mặt – để tạo ra một thông điệp bằng tiếng Anh, mang danh nghĩa Đức Giáo hoàng Lêô XIV gửi đến ông Ibrahim Traoré, Tổng thống Burkina Faso. Ngay từ phần mở đầu, video này đã cố tình mượn giọng điệu trang nghiêm để đánh lừa người xem:

“Gửi ngài Tổng thống khả kính Ibrahim Traoré, Tổng thống của Quốc gia có chủ quyền Burkina Faso, người con của lục địa Châu Phi, người bảo vệ dân tộc mình, xin ân sủng và bình an được gia tăng cho ngài nhờ sự khôn ngoan, lòng can đảm và sự thật.”

Câu chữ được chăm chút, ngữ điệu nghiêm cẩn, giọng nói mang sắc thái của một nhà lãnh đạo tinh thần, hình ảnh được ghép từ buổi tiếp kiến các nhà báo của Đức Thánh Cha hôm thứ Hai, ngày 12.5.2025 – tất cả những yếu tố ấy khiến người xem không khỏi tin rằng họ đang chứng kiến một thông điệp thật sự từ Đức Giáo hoàng.

Tuy nhiên, toàn bộ bài phát biểu ấy là sản phẩm hoàn toàn của trí tuệ nhân tạo. Nó không chỉ giả mạo hình ảnh và âm thanh, mà còn dựng nên một nội dung hoàn toàn không có thật.

Một vụ lạm dụng công nghệ nhắm đến uy tín tối thượng của Giáo hoàng

Video giả mạo này mang tựa đề đầy cảm xúc: “Đức Giáo hoàng Lêô XIV đáp lại Đại úy Ibrahim Traoré – Một sứ điệp của sự thật, công lý và hòa giải.” Nội dung trong video tiếp tục đi xa hơn, gán ghép cho Đức Thánh Cha những phát biểu mang tính chính trị và đầy ẩn ý:

“Tôi đã đọc lời của ông không chỉ một lần, mà nhiều lần, và mỗi lần đọc lại càng sâu sắc hơn, vì trong giọng nói của ông, tôi không chỉ nghe thấy cơn phẫn nộ của một vị tổng thống, mà còn là tiếng kêu chính nghĩa của cả một lục địa đã bị thương tổn lâu dài bởi hai lưỡi gươm của sự bỏ rơi và khai thác.”

Những lời lẽ này không chỉ mạo danh Đức Giáo hoàng mà còn có nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vai trò trung lập và thiêng liêng của ngài trong cộng đồng quốc tế.

Vatican không đứng về phía nào trong các xung đột chính trị, mà luôn giữ vai trò là tiếng nói của lương tri, của hòa bình, và của lời mời gọi trở về với Thiên Chúa. Sự giả mạo như thế, dù tinh vi đến đâu, cũng không thể che giấu được động cơ và hậu quả: đó là một hành vi xâm phạm trắng trợn sự thật và uy tín của vị kế nhiệm Thánh Phêrô.

Giáo hội và Sự Thật: Một sứ vụ không thể bị bóp méo

Giáo hội Công giáo luôn đề cao sự thật, như chính Chúa Giêsu đã phán: “Sự thật sẽ giải thoát anh em” (Ga 8,32). Đức Giáo hoàng không chỉ là người đứng đầu Giáo hội hoàn vũ, mà còn là biểu tượng cho tiếng nói của lương tri trong thế giới đầy hỗn loạn này.

Do đó, việc ngài bị lạm dụng danh tính bởi một sản phẩm AI không chỉ là một sự xúc phạm đến cá nhân Đức Thánh Cha, mà còn là một sự xuyên tạc những gì Giáo hội đang dấn thân bảo vệ – đó là công lý, bác ái, hòa giải và sự thật.

Chúng ta đang chứng kiến một thời đại mà công nghệ – nếu không được điều hướng bằng luân lý – có thể trở thành con dao hai lưỡi, sẵn sàng cắt đứt niềm tin của con người vào thông tin, vào truyền thông, và tệ hơn nữa: vào sự linh thiêng.

Như Đức Thánh Giáo hoàng Bênêđictô XVI từng cảnh báo trong Thông điệp Caritas in Veritate rằng: “Không có định hướng luân lý, khoa học và kỹ thuật có thể bị thao túng bởi quyền lực.”

BBC và các dấu hiệu lặp đi lặp lại: Lột trần một vụ giả mạo tinh vi

BBC News, trong bản tin ngày 15.5.2025, đã chính thức đưa ra cảnh báo về video giả mạo này, như một phần của chuỗi thông điệp dối trá lan truyền nhằm thao túng dư luận châu Phi (nguồn: BBC Afrique).

Trong đó, các chuyên gia chỉ ra nhiều chi tiết cho thấy video không đáng tin cậy: hình ảnh của Đức Giáo hoàng bị lặp đi lặp lại, cử động miệng không tự nhiên, và trong toàn bộ video, Đức Giáo hoàng luôn cầm hai tờ giấy giống hệt nhau.

Một phiên bản rút gọn và kém chất lượng hơn của video cũng đã được lan truyền trên kênh “Nou se Legliz” – cho thấy mức độ phát tán rộng rãi và có hệ thống.

Điều đó đặt ra một câu hỏi đáng lo ngại: Ai đang đứng sau chiến dịch này? Và mục đích của họ là gì? Là gieo rắc sự hỗn loạn về thông tin? Là làm suy giảm uy tín của Giáo hội Công giáo? Hay là can thiệp vào đời sống chính trị tại các quốc gia đang phát triển?

Hãy trở về với nguồn sáng thật: Vatican vẫn là nơi phát ngôn chính thức

Trước làn sóng tin giả, đặc biệt là những bản văn, video và thông điệp không rõ nguồn gốc được lan truyền trên mạng xã hội, Giáo dân và công chúng cần nhớ một điều thiết yếu: tất cả các bài phát biểu, huấn từ và văn bản chính thức của Đức Giáo hoàng Lêô XIV đều được công bố công khai và có thể tra cứu tại trang web chính thức của Vatican: vatican.va.

Bên cạnh đó, những bản tin cập nhật về hoạt động của Đức Thánh Cha cũng được phát hành theo thời gian thực trên các nền tảng chính thức như Vatican News, với nhiều ngôn ngữ khác nhau, và trên tờ L’Osservatore Romano tại osservatoreromano.va.

Việc tham khảo những nguồn tin xác tín này không chỉ giúp người đọc tránh được sự dẫn dắt sai lệch, mà còn góp phần bảo vệ uy tín và sứ vụ của Giáo hội trong kỷ nguyên số.

Tự do ngôn luận không đồng nghĩa với tự do giả mạo

Chúng ta sống trong một thế giới đề cao tự do ngôn luận, điều đó rất đúng và cần được bảo vệ. Nhưng tự do ấy không đồng nghĩa với việc hợp pháp hóa sự gian dối, nhất là khi sự gian dối ấy có thể làm tổn thương đến hàng tỷ người tin vào một nền chân lý vượt lên trên các quyền lợi trần thế.

Đức Giáo hoàng Lêô XIV, dù là vị lãnh đạo tinh thần cao nhất của Giáo hội, cũng không thể tránh khỏi trở thành nạn nhân của một thời đại mà con người đang đánh mất sự khôn ngoan để điều khiển chính công cụ mình tạo ra.

Lời cảnh tỉnh cho thế giới Kitô hữu

Đối với người Kitô hữu, vụ việc này là một lời cảnh tỉnh. Chúng ta không thể sống đức tin một cách hời hợt trong thời đại hậu sự thật (post-truth), nơi mọi thứ đều có thể bị thao túng bởi thuật toán và ảnh ảo.

Chúng ta cần cầu nguyện để xin Chúa ban cho chúng ta “thần trí phân định” – hồng ân mà Thánh Phaolô nhấn mạnh như một trong các ân sủng của Chúa Thánh Thần – để nhận biết điều gì đến từ sự thật, và điều gì là giả trá được khoác áo đạo đức.

Chúng ta cũng cần bảo vệ Giáo hội của mình bằng cách lên tiếng trước những gian dối đang nhắm đến đức tin và các chứng nhân của Tin Mừng. Như Thánh Phaolô từng kêu gọi: “Anh em đừng nên để ai mê hoặc anh em bằng những lời lẽ dối trá” (Cl 2,4).

Kết luận

Vụ việc Đức Giáo hoàng Lêô XIV bị giả mạo phát ngôn bởi công nghệ AI không chỉ là một hành vi lừa dối thông thường. Đó là một dấu hiệu nghiêm trọng về một tương lai nơi ranh giới giữa thật và giả ngày càng mờ nhạt, nơi uy tín, đạo đức và đức tin có thể trở thành đối tượng bị thao túng. Trong bối cảnh đó, người Kitô hữu được mời gọi sống đức tin cách trưởng thành, tỉnh thức và kiên vững.

Hãy nhớ rằng: “Chúng ta thuộc về sự thật, và sự thật sẽ giải thoát chúng ta.” (Ga 8,32)

---

CGVST.COM // Vatican News