Tại sao phải che phủ Thánh giá và ảnh tượng vào cuối Mùa Chay?

Thói quen che Thánh giá và ảnh tượng thánh được cho là xuất hiện từ thế kỷ IX-X ở Đức hoặc thế kỷ XII theo một số nguồn khác. Quy định chính thức về việc này chỉ được tìm thấy trong Sách Lễ nghi Giám mục vào nửa đầu thế kỷ XVII.

2. Các giả thuyết về nguồn gốc

Ban đầu, vào thế kỷ XI, một loại khăn gọi là “khăn trùm đầu hay khăn che của việc chay tịnh” được dùng để phủ bàn thờ, che khuất hoàn toàn các hình ảnh thánh thiêng. Mục đích là để ngăn những hối nhân công khai — vốn không được tham dự cử hành Thánh Thể trong Mùa Chay — khỏi nhìn thấy bàn thờ.

Dần dần, cộng đoàn cũng thực hành việc che phủ như một biểu tượng diễn tả sự liên đới với các hối nhân công khai, thể hiện ý thức rằng tất cả đều là tội nhân cần ăn năn sám hối.

Thực hành này lan rộng sang việc che phủ Thánh giá và ảnh tượng thánh, đặc biệt ở các nhà thờ tại Đức.

Thực hành này có thể bắt nguồn từ nghệ thuật Roma vào thế kỷ XI-XII. Khi đó, Thánh giá thường được trình bày theo hình ảnh Đức Kitô vinh quang, mặc y phục hoàng gia và đội vương miện thay vì mão gai. Trong thời gian tưởng niệm cuộc thương khó, người ta che các hình ảnh vinh quang này để tập trung vào hình ảnh Đức Kitô khiêm nhường, bị khinh khi và chống đối.

Tạo bầu khí sám hối: Việc che phủ làm nổi bật tâm trạng đau buồn, thống hối của cộng đoàn trong thời gian tưởng niệm cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu.

Khơi dậy khao khát Thánh giá: Khi Thánh giá bị che khuất, người tín hữu cảm nhận sự trống vắng, từ đó khao khát được nhìn thấy lại dấu chỉ cứu độ này. Sự khao khát này đạt cao điểm khi Thánh giá được tôn kính vào ngày Thứ Sáu Tuần Thánh.

Nhấn mạnh vào mầu nhiệm khổ nạn: Khi các ảnh tượng bị che phủ, cộng đoàn được mời gọi tập trung hoàn toàn vào mầu nhiệm khổ nạn và cái chết của Chúa Giêsu, chờ đợi sự bừng sáng của ánh sáng Phục Sinh.

Theo truyền thống, việc che phủ bắt đầu từ Chúa nhật V Mùa Chay và kéo dài đến Thứ Sáu Tuần Thánh (đối với Thánh giá) hoặc đến Thánh lễ Vọng Phục Sinh (đối với ảnh tượng thánh).

Việc che phủ không bắt buộc, nhưng được khuyến khích do tác động mục vụ sâu sắc mà nó mang lại.

Khăn phủ thường mang màu tím — biểu tượng của sự sám hối và thống hối trong Mùa Chay.

Thánh giá là dấu chỉ cao trọng của ơn cứu độ, và việc che phủ tạm thời gợi lên cảm giác “đói khát Thánh giá” nơi các tín hữu. Đến Thứ Sáu Tuần Thánh, khi Thánh giá được vén màn và trưng bày để cộng đoàn tôn kính, khoảnh khắc này sẽ trở nên mạnh mẽ và ý nghĩa hơn. Tương tự, các ảnh tượng thánh được tỏ lộ trong Đêm Vọng Phục Sinh như lời công bố hân hoan về chiến thắng vinh quang của Đấng Phục Sinh.