Trong Phụng Vụ Công giáo, các bài hát được sử dụng, đặc biệt là bài Đáp ca, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cộng đoàn cầu nguyện, suy niệm và kết nối với Lời Chúa.
Một trong những bản văn thường được sử dụng là bài Đáp ca dựa trên bài ca Xuất Hành (Xh 15), vốn được trích từ sách Xuất Hành trong Cựu Ước.
Đây là bài ca của dân Israel, ca tụng Thiên Chúa sau khi Ngài giải thoát họ khỏi ách nô lệ Ai Cập và dẫn họ vượt qua Biển Đỏ. Bài ca này không chỉ mang ý nghĩa lịch sử mà còn là lời tuyên xưng đức tin, tôn vinh quyền năng và tình thương của Thiên Chúa.
Vì thế, khi chọn một bài hát làm bài Đáp ca trong Phụng Vụ, nội dung bản văn phải phản ánh đầy đủ ý nghĩa thần học và phụng vụ của bản văn Thánh Kinh gốc.
Tuy nhiên, khi xem xét “” của Linh mục Hoàng Kim, có ý kiến cho rằng bài hát này không phù hợp để sử dụng làm bài Đáp ca trong Phụng Vụ.
Lý do chính được đưa ra là bài hát này thiếu sót rất nhiều ý quan trọng so với bản văn gốc trong sách Xuất Hành, dẫn đến việc không truyền tải được trọn vẹn ý nghĩa của bài ca Thánh Kinh.
Để làm rõ vấn đề này, chúng ta cần phân tích cả nội dung bản văn và bối cảnh sử dụng của nó trong Phụng Vụ, đồng thời đối chiếu với các tiêu chuẩn mà Giáo hội đặt ra cho âm nhạc phụng vụ.
Trước hết, về mặt nội dung, bài ca Xuất Hành trong Thánh Kinh (Xh 15:1-18) là một bài thơ dài, chứa đựng nhiều chi tiết phong phú.
Nó bắt đầu bằng lời ngợi khen Thiên Chúa: “Tôi sẽ ca ngợi Đức Chúa, vì Người uy linh cao cả” (Xh 15:1), sau đó mô tả chiến thắng của Thiên Chúa trước quân Ai Cập, sự kiện Biển Đỏ rẽ đôi, và lời khẳng định về sự thánh thiện cùng lời hứa dẫn dân vào Đất Hứa.
Đây là những yếu tố cốt lõi, không chỉ kể lại một câu chuyện mà còn nhấn mạnh vai trò của Thiên Chúa như Đấng Cứu Độ và hướng dẫn dân Ngài. Nếu “Bài ca Xuất Hành” của Linh mục Hoàng Kim lược bỏ quá nhiều chi tiết này, chỉ giữ lại một phần nhỏ hoặc diễn đạt theo cách không đầy đủ, thì bài hát sẽ không thể hiện được chiều sâu thần học của bản văn gốc.
Điều này đặc biệt quan trọng trong Phụng Vụ, nơi bài Đáp ca được dùng để giúp cộng đoàn suy niệm Lời Chúa, chứ không chỉ là một bài hát mang tính biểu diễn.
Tham khảo từ trang web của Tổng Giáo phận Hà Nội (https://www.tonggiaophanhanoi.org/thu-bay-tuan-thanh-canh-thuc-vuot-qua/), chúng ta có thể thấy các bài Đáp ca được chọn lọc kỹ lưỡng để phù hợp với từng ngày lễ, đặc biệt là trong Tuần Thánh và Canh Thức Vượt Qua – thời điểm bài ca Xuất Hành thường được sử dụng.
Các bài Đáp ca chính thức thường giữ nguyên hoặc diễn đạt sát với bản văn Thánh Kinh, đảm bảo rằng ý nghĩa thần học không bị mai một. Nếu so sánh, trường hợp bài hát của Linh mục Hoàng Kim không đáp ứng được yêu cầu này, thì việc loại bỏ nó khỏi Phụng Vụ là điều dễ hiểu.
Mặt khác, không thể phủ nhận rằng “Bài ca Xuất Hành” của Linh mục Hoàng Kim có thể sở hữu phần hòa âm, phối khí rất hay và cuốn hút. Âm nhạc được trình bày tốt có sức mạnh lôi cuốn cộng đoàn, tạo cảm xúc mạnh mẽ và nâng tâm hồn lên tới Chúa.
Tuy nhiên, trong bối cảnh Phụng Vụ, yếu tố nghệ thuật như hòa âm hay phối khí chỉ là phương tiện, không phải mục đích chính.
Giáo hội Công giáo, qua các tài liệu như Hiến chế về Phụng Vụ Thánh (“Sacrosanctum Concilium”) của Công đồng Vatican II, nhấn mạnh rằng âm nhạc phụng vụ phải phục vụ Lời Chúa và hành động phụng tự, chứ không phải để phô diễn kỹ thuật hay giải trí.
Nếu nội dung bản văn không đầy đủ, dù phần nhạc có xuất sắc đến đâu, bài hát vẫn không thể đáp ứng tiêu chuẩn của Phụng Vụ.
Để minh họa rõ hơn, hãy tưởng tượng một bài giảng trong Thánh lễ chỉ kể một phần nhỏ của câu chuyện Phục Sinh mà bỏ qua chi tiết Chúa Giêsu sống lại – liệu bài giảng đó có truyền tải được ý nghĩa trọn vẹn của Tin Mừng không?
Tương tự, một bài Đáp ca thiếu đi những ý chính của bài ca Xuất Hành sẽ làm giảm giá trị phụng vụ của nó, khiến cộng đoàn không thể hiểu hết ý nghĩa của biến cố vượt qua Biển Đỏ và ơn cứu độ của Thiên Chúa.
Dựa trên phân tích trên, “Bài ca Xuất Hành” của Linh mục Hoàng Kim không nên được sử dụng làm bài Đáp ca trong Phụng Vụ, không phải vì chất lượng âm nhạc kém, mà vì nội dung bản văn không đầy đủ, thiếu sót nhiều ý quan trọng so với bản văn Thánh Kinh gốc.
Trong Phụng Vụ, ưu tiên hàng đầu là sự trung thành với Lời Chúa và ý nghĩa thần học, chứ không phải yếu tố nghệ thuật hay cảm xúc đơn thuần.
Dù vậy, bài hát này vẫn có thể được sử dụng trong các buổi cầu nguyện cá nhân, sinh hoạt cộng đoàn hoặc trình diễn âm nhạc tôn giáo ngoài bối cảnh Phụng Vụ, nơi mà yêu cầu về nội dung không quá khắt khe.
Quan điểm này không nhằm phê phán tài năng của Linh mục Hoàng Kim, mà chỉ nhấn mạnh sự khác biệt giữa âm nhạc phụng vụ và âm nhạc tôn giáo nói chung.
Tin cùng chuyên mục
-
Người Công giáo có được phép sử dụng các biện pháp tránh thai nhân tạo không?
Hội Nữ Tử Bác Ái Thánh Vinh Sơn bị ‘cưỡng chế’ đất nhà dòng?
Việc tham gia các trò chơi cờ bạc hay cá cược có trái với luân lý công giáo không? #03
Quan điểm của Giáo hội về Hôn nhân Đồng giới | 1000 câu hỏi về đạo Công giáo #02
