Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long làm 1 số việc mà 60 năm qua GP Vinh ‘chưa làm được’

CGvST | 30/08/2025

---

Trong Tông huấn “Pastores Gregis” (Các vị Mục tử của đoàn chiên), Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã phác họa hình ảnh người Giám mục như là “nguyên lý hữu hình và là nền tảng của sự hợp nhất trong Giáo Hội địa phương”. Người mục tử không chỉ là nhà quản trị, mà còn là người cha, người thầy, và trên hết, là hiện thân của Chúa Kitô Mục Tử Nhân Lành, Đấng đến để “quy tụ những gì đã tan tác”. Sứ vụ này trở nên đặc biệt thách đố và cấp thiết tại những giáo phận có lịch sử phức tạp và bối cảnh xã hội đặc thù như Giáo phận Vinh.

Giáo phận Vinh, trải dài trên toàn bộ tỉnh Nghệ An, được biết đến là một trong những cái nôi của đức tin Công giáo tại Việt Nam. Nơi đây có một di sản đức tin hào hùng, được minh chứng bằng số lượng đông đảo các vị tử đạo và một cộng đồng tín hữu kiên trung, sốt sắng.

Tuy nhiên, cũng chính trên mảnh đất này, lịch sử đã để lại nhiều vết thương sâu sắc. Mối quan hệ giữa Giáo hội và chính quyền địa phương trong nhiều thập kỷ đã trải qua những giai đoạn căng thẳng, nghi kỵ, dẫn đến nhiều vụ việc đáng tiếc, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến đất đai và tự do hành đạo.

Trong bối cảnh đó, việc Đức Cha Anphongso Nguyễn Hữu Long về nhận sứ vụ Giám mục chính tòa vào năm 2018 đã mở ra một chương mới. Ngài không chọn con đường đối đầu hay những tuyên bố ồn ào. Thay vào đó, ngài mang đến một phương pháp mục vụ thấm đẫm tinh thần Tin Mừng: kiên nhẫn đối thoại, khôn ngoan mục tử, và xây dựng sự hiệp thông từ gốc rễ.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích đường hướng mục vụ ấy thông qua ba thành quả cụ thể và nổi bật, để thấy rằng những “quả ngọt” mà Giáo phận đang gặt hái không phải là thành công ngẫu nhiên, mà là kết quả của một tầm nhìn chiến lược và một con tim mục tử đích thực.

VỤ VIỆC CẦU RẦM: SỰ CHỮA LÀNH VẾT THƯƠNG LỊCH SỬ BẰNG SỨC MẠNH CỦA ĐỐI THOẠI

Để hiểu hết tầm vóc của sự kiện Giáo xứ Cầu Rầm được trả lại mảnh đất lịch sử, chúng ta cần lùi về quá khứ để cảm nhận nỗi đau và khát vọng đã kéo dài hơn nửa thế kỷ.

Di Sản Bị Đánh Mất và 56 Năm Hy Vọng

Trước năm 1968, nhà thờ Cầu Rầm không chỉ là trung tâm đức tin của giáo xứ, mà còn là một biểu tượng kiến trúc và tinh thần ngay tại trái tim của thành phố Vinh. Đó là nơi bao thế hệ đã được sinh ra trong đức tin, lớn lên trong ân sủng, và cử hành những mầu nhiệm thánh.

Trận bom định mệnh năm 1968 đã biến ngôi thánh đường thành đống đổ nát. Trong hoàn cảnh chiến tranh và những thay đổi của thời cuộc, mảnh đất thiêng liêng ấy đã bị nhà nước quản lý.

Sự mất mát này không chỉ là mất mát về tài sản. Đối với người giáo dân Cầu Rầm, đó là một vết thương không ngừng rỉ máu. Mảnh đất ấy chứa đựng ký ức, di sản và căn tính đức tin của họ. Suốt 56 năm, qua nhiều thế hệ, ngọn lửa hy vọng đòi lại công lý chưa bao giờ tắt.

Đã có những nỗ lực không mệt mỏi: những lá đơn kiến nghị, những cuộc biểu tình ôn hòa tuần hành từ nhà thờ đến trụ sở Ủy ban Nhân dân tỉnh, những thánh lễ đặc biệt cầu nguyện cho “công lý và hòa bình” với sự hiệp thông của các linh mục trong giáo hạt.

Đã có những lúc căng thẳng leo thang đến mức tưởng chừng đổ máu. Thậm chí, để phản đối, cộng đoàn đã có nhiều năm không tổ chức lễ Giáng Sinh một cách công khai. Nhưng tất cả dường như chỉ nhận lại sự im lặng. Vết thương vẫn còn đó, và khát vọng vẫn chỉ là khát vọng.

Phân Tích Phương Pháp Mục Vụ của Đức Cha Anphongso

Vậy, điều gì đã làm nên bước ngoặt lịch sử? Đó chính là sự thay đổi trong phương pháp tiếp cận, một sự thay đổi mang đậm dấu ấn mục tử của Đức Cha Anphongso.

– Từ Đối Đầu sang Đối Thoại: Thay vì tiếp tục con đường đối đầu có thể gây thêm căng thẳng và tổn thương, Đức Cha đã chủ trương một đường lối đối thoại chân thành và cởi mở. Đây không phải là sự thỏa hiệp yếu đuối, mà là sự khôn ngoan theo tinh thần của Công đồng Vatican II, vốn kêu gọi Giáo hội phải “đối thoại với thế giới” (x. Hiến chế Gaudium et Spes). Đối thoại ở đây được hiểu là nỗ lực tìm kiếm những điểm chung, lắng nghe và thấu hiểu quan điểm của phía chính quyền, đồng thời trình bày nguyện vọng chính đáng của Giáo hội một cách ôn hòa, có lý, có tình.

– Sự Khôn Ngoan trong Việc “Dùng Người”: Một nhà lãnh đạo tài ba là người biết đặt đúng người vào đúng việc. Việc Đức Cha bổ nhiệm Cha Phaolô Nguyễn Văn Kế, và sau đó là Cha Giuse Nguyễn Viết Lập, làm quản xứ Cầu Rầm là những quyết định chiến lược. Các ngài đều là những linh mục có uy tín, đức độ, và quan trọng là có khả năng đối thoại mềm mỏng nhưng kiên định. Các ngài đã trở thành những cánh tay nối dài, hiện thực hóa đường hướng của Đức Cha một cách hiệu quả nhất. Các cuộc đàm phán không còn là những cuộc cãi vã hay đòi hỏi, mà là những buổi làm việc trên tinh thần xây dựng, tìm giải pháp vì lợi ích chung của sự ổn định và phát triển của địa phương.

– Kiên Nhẫn và Cầu Nguyện: Phía sau những cuộc đàm phán ôn hòa là một sự kiên nhẫn phi thường và một đời sống cầu nguyện sâu sắc. Đức Cha và các linh mục cộng sự hiểu rằng, những vấn đề tồn tại hàng chục năm không thể giải quyết trong một sớm một chiều. Cần có thời gian để lòng tin được xây dựng lại, để những định kiến được xóa bỏ. Sự kiên trì ấy được nuôi dưỡng bằng niềm phó thác vào Thiên Chúa Quan Phòng, Đấng có thể làm mềm những trái tim cứng cỏi nhất.

Ý Nghĩa Vượt Trên Giá Trị Vật Chất

Kết quả là một “phép lạ” có thật: năm 2024, chính quyền chính thức cấp “bìa đỏ” cho 25.000 m² đất cũ. Về mặt vật chất, đây là một tài sản khổng lồ, trị giá gần 4.000 tỷ đồng. Nhưng giá trị thiêng liêng và biểu tượng còn lớn lao hơn rất nhiều:

– Sự Công Nhận Công Lý: Đây là sự thừa nhận chính thức từ phía chính quyền về tính chính danh của nguyện vọng mà Giáo xứ đã theo đuổi suốt 56 năm. Công lý, dù muộn màng, đã được thực thi.

– Sự Chữa Lành Ký Ức: Việc trở về miền đất thánh đã chữa lành một vết thương lịch sử, nối lại sợi dây ký ức bị đứt gãy, và mang lại niềm an ủi lớn lao cho toàn thể cộng đoàn.

– Minh Chứng cho Sức Mạnh của Hòa Bình: Sự kiện này là một minh chứng hùng hồn rằng đối thoại ôn hòa, dựa trên sự tôn trọng và chân thành, có thể mang lại những kết quả mà đối đầu và xung đột không bao giờ đạt được. Nó trở thành một bài học kinh nghiệm quý báu cho các vấn đề tương tự ở những nơi khác.

– Nền Tảng cho Tương Lai: Mảnh đất này sẽ không chỉ là nơi xây dựng lại ngôi thánh đường, mà còn là nền tảng để phát triển một trung tâm mục vụ, bác ái, văn hóa cho cả giáo phận trong tương lai, phục vụ không chỉ người Công giáo mà cả cộng đồng.

CON CUÔNG: MANG BÌNH AN ĐẾN VÙNG “ĐIỂM NÓNG”

Nếu Cầu Rầm là câu chuyện về việc đòi lại di sản quá khứ, thì Con Cuông là câu chuyện về việc xây dựng nền móng cho tương lai tại một vùng truyền giáo đầy thách thức.

Bối Cảnh Vùng Truyền Giáo Miền Tây Nghệ An

Con Cuông là một huyện miền núi, nơi đời sống người dân còn nhiều khó khăn, và cộng đồng Công giáo còn non trẻ, được hình thành chủ yếu từ những người di cư kinh tế. Việc truyền giáo tại đây đối mặt với nhiều rào cản: địa lý xa xôi, khác biệt văn hóa, và đặc biệt là sự thiếu vắng một cơ sở thờ tự hợp pháp, ổn định.

Những năm 2011-2013, Con Cuông trở thành một “điểm nóng” khi các sinh hoạt tôn giáo của cộng đoàn non trẻ gặp phải sự ngăn cản quyết liệt từ chính quyền địa phương. Hình ảnh Cha Antôn Đặng Hữu Nam phải dâng lễ ngoài trời trong sự vây ráp đã gây ra nhiều bức xúc. Sự tồn tại của giáo họ khi đó như “ngàn cân treo sợi tóc”.

Đường Hướng “Hiệp Hành” trong Tháo Gỡ Khó Khăn

Đối mặt với tình hình này, Đức Cha Anphongso đã áp dụng một phương pháp tiếp cận “hiệp hành” – cùng đi với nhau. Ngài không hành động đơn độc mà quy tụ sức mạnh của linh mục đoàn.

Ngài đã kiên trì theo đuổi các kênh đối thoại chính thức với chính quyền tỉnh, đồng thời giao phó cho những linh mục có kinh nghiệm như Cha Antôn Trần Văn Tú và các linh mục khác trực tiếp làm việc với cơ sở. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng, sự kiên trì bền bỉ qua nhiều năm.

Họ phải vừa làm công tác mục vụ để ổn định tinh thần giáo dân, vừa phải làm công tác đối ngoại để thuyết phục chính quyền về nhu cầu tâm linh chính đáng của người dân, cũng như cam kết về việc tuân thủ pháp luật và đóng góp vào sự ổn định của địa phương.

Kết quả là sự chấp thuận chính thức và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào tháng 8 năm 2025. Đây là một thành quả to lớn. Nó không chỉ đơn thuần là một mảnh đất, mà là:

– Sự Công Nhận Pháp Lý: Khẳng định sự hiện hữu hợp pháp của một cộng đoàn đức tin.

– Sự An Cư Lạc Nghiệp: Giúp giáo dân có một nơi thờ phượng ổn định, một “mái nhà” tinh thần để quy tụ, học hỏi giáo lý và phát triển đời sống đức tin.

– Nền Tảng cho Sứ Vụ Loan Báo Tin Mừng: Từ đây, giáo họ có thể xây dựng các cơ sở cần thiết, triển khai các hoạt động bác ái xã hội, và trở thành một hạt giống Tin Mừng nảy nở trên miền sơn cước.

XÂY DỰNG HÒA HỢP XÃ HỘI: “MUỐI MEN” GIỮA LÒNG ĐỜI

Có lẽ thành quả thầm lặng nhưng có giá trị lâu bền nhất chính là sự cải thiện rõ rệt trong mối quan hệ giữa cộng đồng Công giáo và xã hội, giữa giáo dân và lương dân.

Trong quá khứ, do những biến cố lịch sử và sự tuyên truyền một chiều, người Công giáo ở nhiều nơi, đặc biệt là tại vùng đất Nghệ-Tĩnh, thường bị gán cho cái mác “phản động”, bị nhìn bằng ánh mắt nghi kỵ. Điều này tạo ra một bức tường vô hình, gây khó khăn cho chính đời sống của giáo dân và làm cản trở sứ vụ làm chứng của Giáo hội.

Đức Cha Anphongso đã nỗ lực phá bỏ bức tường này bằng cách chủ trương một Giáo hội cởi mở, dấn thân và phục vụ. Ngài khuyến khích giáo dân sống tốt đời đẹp đạo, trở thành những công dân gương mẫu, tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội. Đồng thời, ngài và các linh mục cũng tích cực xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với chính quyền và các đoàn thể.

Sự thay đổi được thể hiện qua những hình ảnh rất cụ thể:

– Các cuộc rước kiệu tôn vinh Đức Mẹ, các cuộc diễn nguyện Giáng Sinh không còn bị giới hạn trong khuôn viên nhà thờ, mà có thể diễn ra trang nghiêm, trật tự trên các đường phố với sự hỗ trợ bảo vệ an ninh và phân luồng giao thông từ phía công an.

– Các hoạt động bác ái của Giáo hội như cứu trợ lũ lụt, giúp đỡ người nghèo không phân biệt tôn giáo ngày càng được xã hội ghi nhận và đánh giá cao.

Đây chính là việc thực thi lời dạy của Chúa Giêsu: “Anh em là muối cho đời… Anh em là ánh sáng cho trần gian” (Mt 5, 13-14). Khi người tín hữu trở thành những yếu tố tích cực, mang lại hương vị tốt đẹp và ánh sáng yêu thương cho xã hội, thì những định kiến và nghi kỵ sẽ tự khắc tan biến.

SỰ THINH LẶNG CỦA NGƯỜI MỤC TỬ TRƯỚC BÃO TỐ TRUYỀN THÔNG VÀ LỜI MỜI GỌI PHÂN ĐỊNH

Trong bối cảnh những thành quả tốt đẹp ấy đang đơm hoa kết trái, một nghịch lý đáng buồn là sự trỗi dậy của những tiếng nói chống đối, gây chia rẽ ngay trong lòng Giáo hội, đặc biệt là trên không gian mạng. Một số cá nhân đã liên tục sử dụng mạng xã hội để công kích, bôi nhọ và xuyên tạc đường hướng mục vụ của Đức Cha.

Họ tạo ra những “buồng vang” (echo chamber), nơi chỉ những ý kiến tiêu cực, ủng hộ phe nhóm được tồn tại, còn mọi tiếng nói phản biện, phân tích ôn hòa đều bị xóa bỏ và chặn ngay lập tức. Điều này tạo ra một sự thật giả tạo, gây hoang mang và chia rẽ sâu sắc trong cộng đoàn dân Chúa.

Trước cơn bão tố truyền thông này, Đức Cha Anphongso đã chọn một thái độ mà nhiều người có thể cho là yếu đuối, nhưng thực chất lại là biểu hiện của sức mạnh và sự khôn ngoan thiêng liêng: sự thinh lặng và cầu nguyện.

Ngài không lao vào cuộc chiến ngôn từ vô bổ. Ngài hiểu rằng, sự thật không thuộc về kẻ nói to nhất, và sự hiệp nhất không thể được xây dựng bằng tranh cãi. Sự thinh lặng của ngài là sự noi gương Chúa Giêsu thinh lặng trước Philatô, một sự thinh lặng chứa đựng niềm tín thác vào Thiên Chúa, Đấng thấu suốt mọi sự.

Đó là thời gian để cầu nguyện, không chỉ cho giáo phận được bình an, mà còn cho chính những người đang lầm lạc và chống đối mình, mong họ sớm nhận ra và hoán cải.

Là người tín hữu, chúng ta được mời gọi hãy thực hành sự phân định thiêng liêng theo tinh thần của Thánh Inhaxiô. Chúng ta cần nhìn vào “hoa trái” để nhận biết “cây”. Một đường hướng mang lại sự bình an, hòa giải, chữa lành vết thương lịch sử và xây dựng hiệp thông, đó là đường hướng đến từ Chúa Thánh Thần. Ngược lại, một đường hướng chỉ gieo rắc sự tức giận, chia rẽ, kết án và hận thù, chắc chắn không thể đến từ Thiên Chúa.

Lời mời gọi tha thiết nhất lúc này là hãy hiệp thông và cầu nguyện cho Đức Cha, vị chủ chăn của chúng ta. Đồng thời, mỗi người hãy trở thành một tác nhân của sự thật và hiệp nhất trong môi trường của mình, đặc biệt là trên không gian mạng.

Hãy can đảm nói lên sự thật trong yêu thương, và tỉnh táo trước mọi âm mưu chia rẽ, để cùng nhau xây dựng một Giáo phận Vinh hiệp nhất, yêu thương và vững mạnh trong đức tin.

Bài viết do khán giả gửi cho Công giáo và Sự thật.

 

XEM THÊM

– (Phần 1) Giám mục Anphong Nguyễn Hữu Long lên tiếng về lời tố cáo của linh mục Antôn Đặng Hữu Nam

– (Phần 1) Lm Antôn Đặng Hữu Nam phản biện Đức Cha Anphong Nguyễn Hữu Long

– (Phần 2) Giám mục Anphong Nguyễn Hữu Long lên tiếng về lời tố cáo của linh mục Antôn Đặng Hữu Nam

– (Phần 2) Lm Antôn Đặng Hữu Nam phản biện Đức Cha Anphong Nguyễn Hữu Long