Trong lòng Giáo hội Công giáo Việt Nam, câu chuyện của Linh mục Anton Đặng Hữu Nam, thuộc Giáo phận Vinh, đã trở thành một vết thương chưa lành, một tiếng kêu cứu kéo dài hơn năm năm nhưng vẫn chìm trong im lặng.
Là một người Công giáo, tôi không thể không cảm thấy đau lòng khi chứng kiến một vị linh mục, người đã tận hiến đời mình để phục vụ Thiên Chúa và giáo dân, bị đẩy vào một hoàn cảnh bất công, bị cô lập, và bị hiểu lầm.
Vào ngày 22/5/2025, Linh mục Nam đã đăng lại hai bản tâm thư số 3 và số 4, đánh dấu đúng một năm kể từ lần công bố đầu tiên của các tâm thư này. Hành động này không chỉ là một lời nhắc nhở về những bất công mà ngài đã chịu, mà còn là một lời kêu gọi tha thiết đến Giáo hội, đến các tín hữu, và đến những ai còn trân trọng sự thật và công lý.
Vụ việc của Linh mục Nam không chỉ là câu chuyện của một cá nhân, mà còn phản ánh những thách thức lớn hơn mà Giáo hội Công giáo tại Việt Nam đang đối mặt: sự căng thẳng giữa việc tuân phục quyền bính Giáo hội và việc lên tiếng vì công lý; sự phức tạp trong mối quan hệ giữa Giáo hội và chính quyền; và trên hết, trách nhiệm của mỗi tín hữu trong việc bảo vệ sự thật.
Với tư cách là một người Công giáo, tôi viết bài này để tổng hợp các chi tiết liên quan đến vụ việc, nhằm làm sáng tỏ những gì đã xảy ra, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ đối với Linh mục Nam và hành trình tìm công lý của ngài.
Linh mục Anton Đặng Hữu Nam và sứ vụ mục tử
Linh mục Anton Đặng Hữu Nam, trước khi bị kỷ luật, là quản xứ Phú Yên, thuộc Giáo phận Vinh, tỉnh Nghệ An. Ngài được biết đến như một vị linh mục nhiệt thành, gần gũi với giáo dân, đặc biệt là những người nghèo khổ và bị thiệt thòi.
Trong bối cảnh thảm họa môi trường biển miền Trung năm 2016 do nhà máy Formosa gây ra, Linh mục Nam đã đồng hành cùng giáo dân trong việc đòi hỏi công lý và bồi thường từ phía công ty và chính quyền.
Những hành động này, dù xuất phát từ lòng mục tử và tinh thần bảo vệ đoàn chiên, đã khiến ngài trở thành tâm điểm của những chỉ trích từ cả phía chính quyền lẫn một số thành phần trong Giáo hội.
Theo các nguồn tin, Linh mục Nam bị cáo buộc vi phạm Điều 88 (tuyên truyền chống nhà nước) và Điều 258 (lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước) của Bộ luật Hình sự Việt Nam, thông qua các bài giảng và hoạt động mục vụ của mình.
Một công văn hỏa tốc từ UBND tỉnh Nghệ An vào ngày 5/5/2017 đã yêu cầu Tòa Giám mục Vinh xử lý Linh mục Nam và không cho ngài tiếp tục hoạt động mục vụ trên địa bàn tỉnh.
Những cáo buộc này, theo nhiều tín hữu, là không có cơ sở rõ ràng và thiếu bằng chứng cụ thể, mà dường như xuất phát từ việc ngài lên tiếng mạnh mẽ về các vấn đề xã hội, đặc biệt là thảm họa Formosa.
Quyết định kỷ luật và “treo chén”
Ngày 17/6/2020, Tòa Giám mục Giáo phận Vinh ra Quyết định số 0720/QĐ-TGM, yêu cầu Linh mục Đặng Hữu Nam tạm nghỉ mục vụ tại giáo xứ Mỹ Khánh.
Quyết định này được ký bởi Linh mục Nguyễn Hồng Ân, với lý do được nêu là “để đáp ứng nhu cầu mục vụ và vì lợi ích thiêng liêng của các Kitô hữu.”
Tuy nhiên, đến đầu năm 2022, Linh mục Nam chính thức bị “treo chén” (huyền chức), tức là bị ngưng thi hành các nhiệm vụ linh mục, một hình phạt nặng nề theo giáo luật Công giáo.
Theo các nguồn thân chính quyền, quyết định này được xem là “hợp lý” và “được dự đoán trước,” với lý do Linh mục Nam có những hành vi “chống phá đất nước” và bất tuân lệnh bề trên.
Một số bài viết trên các trang như Hội Cờ Đỏ và Chính Luận 24h thậm chí mô tả việc này như một chiến thắng của công lý, cáo buộc Linh mục Nam cấu kết với các tổ chức như Việt Tân và có những phát ngôn “xuyên tạc lịch sử.”
Tuy nhiên, từ góc nhìn của một người Công giáo, những cáo buộc này dường như thiếu minh bạch và không tuân theo các nguyên tắc của giáo luật.
Theo Bộ Giáo luật 1983, việc kỷ luật một linh mục phải dựa trên những lý do rõ ràng, được điều tra kỹ lưỡng, và phải có cơ hội để linh mục đó được đối chất, biện hộ.
Linh mục Nam đã nhiều lần khẳng định rằng ngài không được đối thoại công khai, không được cung cấp bằng chứng cụ thể về các cáo buộc, và các tâm thư của ngài gửi đến Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng như Tòa Thánh Vatican không nhận được phản hồi thỏa đáng. Điều này đặt ra câu hỏi về tính công bằng và minh bạch trong quy trình kỷ luật.
Tâm thư số 3 và số 4: Tiếng kêu từ bóng tối
Vào ngày 22/5/2024, Linh mục Nam đã công bố hai bản tâm thư số 3 và số 4, trong đó ngài mô tả chi tiết hoàn cảnh của mình: bị hạn chế tại một căn phòng thuộc Tòa Giám mục, không được cung cấp đầy đủ nhu yếu phẩm, không được cấp cứu khi đau bệnh, và bị đối xử bất công.
Ngài khẳng định rằng việc bị kỷ luật xuất phát từ một bài đăng trên mạng xã hội liên quan đến Đức Giám mục Anphong Nguyễn Hữu Long và một quan chức địa phương, mà ngài cho rằng đã bị hiểu sai hoặc cố tình bóp méo.
Những tâm thư này là lời kêu cứu đến cộng đồng Công giáo, đến các bề trên Giáo hội, và đến những ai còn quan tâm đến sự thật.
Đúng một năm sau, vào ngày 22/5/2025, Linh mục Nam đã đăng lại hai bản tâm thư này, như một lời nhắc nhở rằng sau hơn năm năm, vụ việc của ngài vẫn chưa được giải quyết.
Sự im lặng từ phía Tòa Giám mục Giáo phận Vinh, Hội đồng Giám mục Việt Nam, và cả Tòa Thánh là một điều đáng lo ngại.
Đối với một người Công giáo, sự im lặng này không chỉ là sự bỏ rơi một linh mục, mà còn là một vết thương trong lòng Giáo hội, nơi mà sự thật và công lý phải được đặt lên hàng đầu.
Trong các tâm thư, Linh mục Nam nhấn mạnh rằng ngài đã đưa ra bằng chứng để minh oan, nhưng những bằng chứng này dường như không được xem xét nghiêm túc.
Ngài cũng chỉ trích việc áp dụng giáo luật một cách không minh bạch, và kêu gọi Giáo hội tổ chức một cuộc đối thoại công khai để làm sáng tỏ sự thật.
Là một tín hữu, tôi không thể không cảm thấy xót xa trước hoàn cảnh của một vị linh mục bị cô lập, trong khi tiếng nói của ngài bị bóp nghẹt bởi những quyền lực vô hình.
Bối cảnh chính trị và áp lực từ bên ngoài
Vụ việc của Linh mục Nam không thể tách rời khỏi bối cảnh chính trị tại Việt Nam, nơi mà mối quan hệ giữa Giáo hội Công giáo và chính quyền luôn tồn tại những căng thẳng.
Các hoạt động của Linh mục Nam liên quan đến thảm họa Formosa năm 2016, khi ngài dẫn dắt giáo dân đòi hỏi công lý từ công ty và chính quyền, đã khiến ngài trở thành mục tiêu của các cáo buộc từ phía nhà nước.
Những công văn từ UBND tỉnh Nghệ An vào các năm 2016 và 2017 là minh chứng cho áp lực mà chính quyền đặt lên Tòa Giám mục Vinh, yêu cầu xử lý Linh mục Nam vì các hoạt động được cho là “chống phá.”
Tuy nhiên, từ góc nhìn Công giáo, vai trò của một linh mục không chỉ giới hạn trong việc cử hành phụng vụ, mà còn bao gồm việc đồng hành cùng đoàn chiên trong những khó khăn của cuộc sống, bao gồm cả những bất công xã hội.
Linh mục Nam, khi lên tiếng về thảm họa Formosa, đã thực hiện sứ vụ của mình theo tinh thần Tin Mừng, bảo vệ những người bị áp bức và đòi hỏi công lý cho những người không có tiếng nói.
Việc ngài bị kỷ luật, do đó, có thể được xem là kết quả của áp lực từ bên ngoài, khiến Giáo hội phải đưa ra những quyết định mang tính thỏa hiệp để tránh xung đột với chính quyền.
Những câu hỏi chưa được giải đáp
Vụ việc của Linh mục Nam đặt ra nhiều câu hỏi mà đến nay vẫn chưa có lời giải đáp thỏa đáng:
– Tính hợp pháp của việc kỷ luật: Theo Bộ Giáo luật 1983, việc “treo chén” một linh mục phải tuân theo các quy trình nghiêm ngặt, bao gồm điều tra, đối chất, và cơ hội biện hộ. Liệu quy trình này đã được thực hiện một cách minh bạch trong trường hợp của Linh mục Nam?
– Sự im lặng của Giáo hội: Tại sao các tâm thư và đơn kêu cứu của Linh mục Nam gửi đến Hội đồng Giám mục Việt Nam và Tòa Thánh không nhận được phản hồi? Liệu có những yếu tố chính trị hoặc nội bộ nào ngăn cản việc xem xét công bằng?
– Hoàn cảnh thực tế của Linh mục Nam: Liệu ngài có thực sự bị “nhốt” như mô tả trong các tâm thư, hay chỉ bị hạn chế mục vụ? Các nguồn thân chính quyền cho rằng ngài được chu cấp đầy đủ, nhưng không có nguồn độc lập nào xác minh điều này.
Những câu hỏi này không chỉ liên quan đến Linh mục Nam, mà còn đặt ra vấn đề về cách mà Giáo hội xử lý các trường hợp nhạy cảm, đặc biệt khi có sự can thiệp từ các thế lực bên ngoài.
Góc nhìn Công giáo: Lòng trung thành với sự thật
Là một người Công giáo, tôi tin rằng Giáo hội là Thân Thể Mầu Nhiệm của Chúa Kitô, nơi mà sự thật và công lý phải được bảo vệ. Linh mục Anton Đặng Hữu Nam, dù có thể không hoàn hảo, đã dành cả đời mình để phục vụ Thiên Chúa và giáo dân.
Những hành động của ngài, đặc biệt trong việc đồng hành với các nạn nhân của thảm họa Formosa, là minh chứng cho lòng mục tử và sự dấn thân vì công lý. Việc ngài bị kỷ luật, bị cô lập, và bị bỏ rơi trong im lặng là một điều khiến bất kỳ tín hữu nào cũng phải suy ngẫm.
Sự im lặng của Giáo hội trong vụ việc này không chỉ làm tổn thương Linh mục Nam, mà còn làm suy yếu niềm tin của giáo dân vào sự công bằng và minh bạch trong nội bộ Giáo hội. Là những người Công giáo, chúng ta được mời gọi để “yêu thương và phục vụ,” nhưng cũng để “lên tiếng vì sự thật” (Ga 8,32).
Linh mục Nam, với những tâm thư của mình, đang thực hiện lời mời gọi đó, dù phải trả giá bằng sự cô đơn và đau khổ.
Kêu gọi hành động
Đã hơn năm năm kể từ khi Linh mục Nam bị tạm nghỉ mục vụ, và vụ việc của ngài vẫn chưa được giải quyết. Việc ngài đăng lại các tâm thư số 3 và số 4 vào ngày 22/5/2025 là một lời nhắc nhở rằng cuộc chiến vì sự thật vẫn chưa kết thúc. Là một người Công giáo, tôi kêu gọi:
– Giáo hội Việt Nam: Hãy tổ chức một cuộc đối thoại công khai, minh bạch để xem xét các cáo buộc đối với Linh mục Nam. Sự thật chỉ có thể được làm sáng tỏ qua đối thoại và lắng nghe.
– Tín hữu Công giáo: Hãy cầu nguyện cho Linh mục Nam, cho Giáo hội, và cho sự thật được sáng tỏ. Đồng thời, hãy lên tiếng một cách ôn hòa, yêu thương, nhưng cương quyết để bảo vệ công lý.
– Cộng đồng quốc tế: Hãy quan tâm đến tình trạng của Linh mục Nam và các linh mục khác tại Việt Nam, những người đang phải đối mặt với áp lực từ cả bên trong lẫn bên ngoài Giáo hội.
Câu chuyện của Linh mục Anton Đặng Hữu Nam là một lời nhắc nhở rằng con đường theo Chúa Kitô không bao giờ dễ dàng, đặc biệt khi phải đối mặt với bất công và sự hiểu lầm. Dù đã hơn năm năm, tiếng kêu cứu của ngài vẫn vang vọng, nhưng dường như chưa được lắng nghe.
Là một người Công giáo, tôi tin rằng Thiên Chúa luôn đồng hành với những ai đấu tranh cho sự thật, và tôi hy vọng rằng một ngày không xa, công lý sẽ được thực thi cho Linh mục Nam, và vết thương trong lòng Giáo hội Việt Nam sẽ được chữa lành.
Linh mục Nam, với lòng can đảm và đức tin kiên vững, đã trở thành một chứng nhân cho Tin Mừng trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Chúng ta, những người Công giáo, có trách nhiệm đồng hành với ngài, không chỉ bằng lời cầu nguyện, mà còn bằng hành động cụ thể để bảo vệ sự thật và công lý.
“Sự thật sẽ giải thoát anh em” (Ga 8,32) – đó là lời hứa của Chúa, và cũng là ngọn lửa soi sáng con đường của Linh mục Anton Đặng Hữu Nam.
Tin cùng chuyên mục
-
Tiểu sử Đức Tổng Giám mục Giuse Đặng Đức Ngân
Giáo xứ Phú Yên Hra ‘cho’ Công an đứng trước ‘Cung Thánh’ tuyên truyền luật ATGT?
Đức Cha Micae Phạm Minh Cường, Vị Giám Mục Chính Tòa Gốc Việt Đầu Tiên Tại Hoa Kỳ
Việt Nam có bao nhiêu Đức Hồng Y, Hồng Y hiện nay là ai ?
Bạn chưa biết: Năm 1949 Giáo hoàng Pius XII ra vạ tuyệt thông với tín đồ Công giáo theo chủ nghĩa cộng sản
Bí ẩn cái chết của Đức Tổng Giám mục Philipphe Nguyễn Kim Điền sau 37 năm ‘nghi vấn về một vụ đầu độc’
