Trong đời sống Giáo hội, có những vị mục tử âm thầm phục vụ, không nói nhiều nhưng làm nhiều; và cũng chính vì sự âm thầm ấy mà họ trở thành đối tượng bị hiểu lầm, thậm chí bị “ghét”. Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long – Giám mục Giáo phận Vinh – là một ví dụ điển hình: một người hiền lành, trí tuệ, tận tâm với đoàn chiên, nhưng lại gánh trên vai vô số lời chỉ trích, xuyên tạc, và cả những phán xét bất công.
Người ta thường ghét không vì ai đó làm điều xấu, mà vì họ không làm theo ý mình. Trong trường hợp của Đức cha Long, sự “ghét” đến từ việc ngài không chiều theo đám đông, không nói cho vừa lòng người nghe, không phản ứng như mạng xã hội mong muốn. Ngài chọn im lặng để phục vụ, nhưng trong thời đại tiếng ồn, sự im lặng ấy lại bị quy chụp là “thờ ơ”, “bao che” hay “thiếu minh bạch”.
Giáo phận Vinh vốn là một trong những giáo phận có đời sống đức tin mạnh mẽ và sôi nổi, nhưng cũng là nơi dễ phát sinh tranh luận. Lòng đạo sâu, tinh thần thẳng thắn, tính cách “dám nói” – tất cả là đặc tính của người Vinh.
Nhưng chính điều ấy cũng khiến nhiều người khó chấp nhận khi vị mục tử chọn con đường kiên nhẫn và lặng lẽ. Khi Đức cha Long được bổ nhiệm, ngài bước vào một giáo phận từng trải qua nhiều biến cố, nhiều luồng tư tưởng và cảm xúc.
Không ít người kỳ vọng ngài sẽ “lên tiếng mạnh mẽ”, “chống lại bất công”, hay “công khai minh bạch mọi việc”. Nhưng Giáo hội không vận hành như một tổ chức xã hội dân sự. Giám mục không thể hành động theo cảm xúc nhất thời; mọi quyết định phải dựa trên giáo luật, công nghị và cầu nguyện.
Nhiều người bắt đầu “ghét” Đức cha Long từ khi xảy ra vụ Linh mục Antôn Đặng Hữu Nam – một linh mục từng rất được yêu mến vì các hoạt động xã hội, nhưng sau đó bị đình chỉ chức vụ mục vụ.
Nhiều người trong và ngoài giáo phận, không hiểu hết quy trình giáo luật, đã quy trách nhiệm lên Giám mục đương nhiệm. Có người nói Đức cha Long “trả thù”, “ép buộc”, “vâng lệnh bên ngoài”, thậm chí gán cho ngài những động cơ không có thật.
Xem thêm: – Cáo phó Linh mục Antôn Đặng Hữu Nam
Nhưng thực tế, mọi việc đều nằm trong tiến trình nội bộ, có hồ sơ, biên bản và ý kiến từ nhiều phía, không thể đơn giản như lời đồn. Tuy nhiên, trong thế giới mạng, ai nói trước thì thắng, ai im lặng thì thua. Đức cha Long chọn thua – thua để không xúc phạm ai, để không đẩy cộng đoàn vào cơn bão chia rẽ. Và chính vì thế, ngài bị “ghét”.
Cũng tương tự, Vụ JB Hồ Hữu Hòa là ví dụ điển hình cho cách công luận dễ quy lỗi cho vị Giám mục giáo phận, dẫu thẩm quyền thực tế phân tầng. Ông Hòa – người từng bị kết án tội “môi giới hối lộ” trong vụ Vũ “Nhôm” (11/2021) và được trả tự do do thời gian tạm giam tương đương – đã được thụ phong linh mục tại Giáo phận Maasin (Philippines) ngày 07/12/2022.
Khi tranh cãi bùng lên, Tòa Giám mục Vinh (15/02/2023) cấm ông thi hành tác vụ trong giáo phận, còn Giáo phận Maasin (17/02/2023) ra tuyên cáo/giải trình và báo cáo Tòa Thánh về tính hợp lệ của hồ sơ – một tiến trình thuộc thẩm quyền nơi đã truyền chức.
Dù vậy, trên mạng xã hội, nhiều người vẫn quy trách nhiệm trực tiếp cho Đức cha đương nhiệm ở Vinh, rồi kết luận “thiếu minh bạch”, trong khi quy trình giáo luật và phân quyền lại nói khác: Giám mục Vinh chỉ có thể quản trị trong địa hạt giáo phận mình; vấn đề hợp thức của việc truyền chức thuộc nơi đã cử hành và/hoặc Tòa Thánh.
Xem thêm: – 1 đề nghị gửi đến JB. Hồ Hữu Hòa
Cái gọi là “không minh bạch” thực ra nhiều khi chỉ là “không công khai theo cách người ta muốn”. Đức cha Long không phải là người của truyền thông, càng không phải người thích xuất hiện trên mạng. Ngài xử lý công việc trong âm thầm, giải quyết từng trường hợp theo giáo luật, không hứa hẹn ồn ào, không đổ lỗi cho ai.
Nhưng giữa thời đại mà ai cũng quen với việc “phải biết hết”, “phải có thông báo chính thức”, thì sự kín đáo lại bị xem là tội. Trong Giáo hội, có những việc buộc phải được giữ trong tòa trong – vì danh dự, vì lòng thương xót, và vì sự thật cần thời gian để sáng tỏ.
Đức cha Long không “ghét” ai, cũng không tìm cách loại bỏ ai. Nhưng vì thi hành trách nhiệm mục tử, ngài buộc phải nói “không” khi điều đó cần thiết. Một số linh mục, giáo dân hoặc cá nhân có ảnh hưởng, khi bị nhắc nhở hay điều chuyển, dễ sinh ra bất mãn, rồi lan truyền những nhận định lệch lạc.
Và mạng xã hội, như thường lệ, luôn chờ những điều đó để biến thành “tin nóng”. Người ta quên mất rằng Giám mục cũng là con người, cũng đau, cũng cô đơn, nhưng phải giữ bình tĩnh để không làm tổn thương thân thể mầu nhiệm của Giáo hội.
Nếu nhìn sâu hơn, sự “ghét” dành cho Đức cha Long không chỉ phản ánh cảm xúc cá nhân, mà còn là tấm gương phản chiếu chính tâm trạng của cộng đoàn. Khi người ta thấy bất công, họ cần một tiếng nói; khi không có, họ thất vọng; và thất vọng dễ biến thành oán trách.
Nhưng có bao giờ ta tự hỏi: ta đang cần Giám mục làm theo ý ta, hay làm theo ý Chúa? Đức cha Long không chiều lòng số đông, vì ngài hiểu rằng số đông không luôn đồng nghĩa với sự thật.
Chính trong những “cơn ghét” ấy, phẩm giá của một người mục tử mới bộc lộ rõ: kiên nhẫn, không biện minh, không đáp trả. Ngài chọn chịu thiệt thòi để giữ hiệp nhất. Và có lẽ, thời gian sẽ minh chứng rằng những gì ngài làm – dù bị hiểu sai hôm nay – lại là hạt giống tốt cho ngày mai.
Giáo phận Vinh vẫn đang lớn lên trong cầu nguyện, trong ơn gọi, trong đời sống bác ái. Những việc ấy không tạo ra tiêu đề giật gân, nhưng lại là nền tảng thật của đức tin.
“Bị ghét” đôi khi là giá phải trả cho trung tín. Đức cha Long không hoàn hảo – nhưng ngài đã trung thành với sứ vụ mình. Và có lẽ, chính trong sự “ghét” ấy, có một phần ánh sáng của sự thật: rằng làm Giám mục không phải để được yêu, mà để yêu – ngay cả khi bị hiểu lầm.
Mời Cộng Đoàn Thảo luận bài viết này: TẠI ĐÂY
