Hội tác quyền Thánh ca: Linh mục Jos. Tạ Duy Tuyền lên tiếng

CGvST | 02/03/2025

---

Hội Tác Quyền Thánh Ca (hay còn gọi là Hội Nhạc Sĩ Công Giáo Việt Nam) là một tổ chức chuyên trách về việc bảo vệ quyền tác giả cho các tác phẩm âm nhạc có liên quan đến thánh ca trong Giáo hội Công Giáo. Hội này tập hợp các nhạc sĩ, ca sĩ và những người có mối quan tâm đến âm nhạc thánh ca, nhằm thúc đẩy việc sáng tác và phổ biến các tác phẩm âm nhạc phục vụ cho việc thờ phượng và đời sống tâm linh của cộng đồng tín hữu.

Tóm tắt các sự việc lùm xùm trước đây: XEM THÊM
—

Nhận định và góp ý về Hội tác quyền Thánh nhạc

Mới đây, Linh mục Jos. Tạ Duy Tuyền lên tiếng Nhận định và góp ý về hội tác quyền Thánh Nhạc (một vụ việc tương đã im lặng nay lại dạy sóng):

1. Nguyên tắc về bản quyền trong Giáo hội

Giáo hội Công giáo tôn trọng quyền lợi chính đáng của các tác giả theo luật tự nhiên và luật pháp dân sự, nhưng đồng thời nhấn mạnh đến tính phục vụ và sứ vụ của Thánh nhạc trong đời sống phụng vụ. Theo Giáo huấn của Giáo hội, nghệ thuật thánh không nhằm mục đích thương mại mà là để phục vụ Thiên Chúa và cộng đoàn tín hữu (x. Sacrosanctum Concilium, 112-121).

Công đồng Vatican II dạy rằng:

“Nhạc thánh ca được xem là một phần tất yếu và trân quý của phụng vụ long trọng, vì, như chính Thánh Augustinô nói, ‘ai hát là cầu nguyện hai lần’.” (Sacrosanctum Concilium, 112)

Điều này nhấn mạnh rằng Thánh ca không chỉ đơn thuần là sản phẩm sáng tác của con người, mà trước hết là một khí cụ để tôn vinh Thiên Chúa và dẫn đưa tâm hồn tín hữu đến với Ngài. Vì thế, việc áp dụng các quy tắc bản quyền một cách cứng nhắc và mang tính trục lợi có thể đi ngược lại với tinh thần phục vụ của Thánh nhạc.

2. Vấn đề của Hội Tác Quyền Thánh Ca

Dựa trên những thông tin được cung cấp, có thể thấy một số điểm bất cập trong cách vận hành của Hội Tác Quyền ::

Thiếu sự ủy quyền từ Giáo hội: Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMVN) chưa bao giờ chính thức thành lập hay công nhận hội này. Do đó, việc tự ý đứng ra thu phí mà không có sự hướng dẫn của Giáo hội là một hành động lạm quyền, gây hoang mang cho các nhạc sĩ Công giáo cũng như cộng đoàn tín hữu.

Lạm dụng tính pháp lý để trục lợi: Việc thu phí hồi tố, ép các ca sĩ hay các trang nhạc Thánh ca trả tiền bản quyền mà không có sự minh bạch về nguyên tắc phân chia lợi ích là điều đi ngược với tinh thần phục vụ và công bằng Kitô giáo.

Gây tổn hại đến việc truyền giáo: Thánh nhạc là phương tiện hữu hiệu để loan báo Tin Mừng. Việc hạn chế phổ biến các bài hát thánh ca bằng cách thu phí hoặc đe doạ đánh sập các kênh YouTube, như trường hợp của linh mục Nguyễn Sang mà cha Mi Trầm đã viết, không chỉ làm tổn hại đến cá nhân mà còn gây thiệt hại cho sứ mạng truyền giáo của Giáo hội.

3. Quan điểm theo Giáo huấn Xã hội của Giáo hội

Theo Compendium of the Social Doctrine of the Church (Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo), việc quản lý tài sản trí tuệ cần được đặt trong bối cảnh công ích, thay vì chỉ theo đuổi lợi ích cá nhân:

“Quyền tư hữu, kể cả sở hữu trí tuệ, không phải là tuyệt đối hay bất khả xâm phạm, mà luôn đi kèm với trách nhiệm hướng đến công ích.” (Compendium, 177)

Điều này có nghĩa là dù các nhạc sĩ có quyền sở hữu tác phẩm của mình, nhưng họ cũng có trách nhiệm sử dụng nó cách hợp lý để phục vụ lợi ích chung của Giáo hội và xã hội.

Ngoài ra, Công đồng Vatican II cũng cảnh báo về việc lợi dụng các phương tiện truyền thông để trục lợi, thay vì phục vụ sứ mạng loan báo Tin Mừng:

“Mọi hình thức truyền thông phải đặt trong tinh thần bác ái và sự thật, tránh mọi hành vi làm tổn hại đến công ích hoặc gây chia rẽ trong cộng đoàn.” (Inter Mirifica, 11)

4. Hướng đi đúng đắn theo Giáo hội

Trước những bất cập của Hội Tác Quyền Thánh Ca, cần có một giải pháp phù hợp với giáo huấn của Giáo hội:

Ủy ban Thánh Nhạc trực thuộc HĐGMVN là cơ quan duy nhất có thẩm quyền quản lý Thánh nhạc. Nếu cần bảo vệ bản quyền, các nhạc sĩ nên ủy quyền cho Ủy ban này để tránh tình trạng lạm quyền của các tổ chức tư nhân.

Thánh nhạc phục vụ phụng vụ và truyền giáo, không phải để trục lợi. Nếu có thu phí, thì số tiền đó phải minh bạch, được sử dụng cho công cuộc truyền giáo và hỗ trợ các nhạc sĩ sáng tác.

Các nhạc sĩ Công giáo cần cân nhắc kỹ trước khi tham gia các hội tư nhân. Họ cần phân định xem tổ chức đó có thực sự phục vụ Giáo hội hay không, tránh rơi vào những hệ lụy đáng tiếc.

5. Kết luận

Việc bảo vệ bản quyền Thánh ca là cần thiết, nhưng không thể thực hiện bằng cách làm tổn hại đến việc truyền giáo. Hội Tác Quyền hiện nay mang tính tư nhân, không có sự ủy quyền từ Giáo hội. Do đó, cần có sự hướng dẫn của HĐGMVN và Ủy ban Thánh Nhạc để đảm bảo rằng Thánh nhạc luôn phục vụ đúng mục đích của nó: tôn vinh Thiên Chúa và thăng tiến đức tin của cộng đoàn.

“Mọi sự đều phải vì vinh danh Thiên Chúa” (1 Cr 10,31).
Rất mong Uỷ Ban Thánh nhạc có hướng dẫn cụ thể

—

Nguồn Gốc Sự Việc

Ngày 4/11/2022, ca sĩ Đình Bảo Nguyễn đăng tải trên Facebook cá nhân danh sách 352 bài hát Thánh Ca, kèm theo thông tin rằng những bài hát này phải trả phí tác quyền trước khi sử dụng. Nếu cá nhân hoặc tổ chức nào không trả phí sẽ bị xử lý theo pháp luật về bản quyền… Chi tiết.

�