Về vụ án chém Lm GB Trần Quang Truyền và đốt Nhà thờ An Khê(Kon Tum)

CGvST | 17/10/2025

---

Chúng ta cùng nhìn lại vụ việc đau lòng xảy ra vào ngày 22/4/2021, khi Linh mục GB Trần Quang Truyền cùng 2 người khác bị chém trọng thương, và nhà thờ An Khê (Giáo phận Kon Tum) bị đốt giữa trưa. Sự kiện này từng gây chấn động dư luận, khiến nhiều người bàng hoàng và đặt ra những câu hỏi lớn về nguyên nhân, hậu quả cũng như niềm tin giữa những biến cố đau thương.

Theo Tuổi Trẻ Online đưa tin, khoảng 11h ngày 22/4, Ca điều khiển xe bán tải, biển số 77C-03430 đến nhà thờ Giáo xứ An Khê, mang theo 2 chiếc rựa và 1 con dao bầu cán dài.

Sau khi đập vỡ kính hai xe ô tô trong bãi giữ xe nhà thờ, đối tượng ra khu nhà phía sau Nhà thờ, cầm dao đuổi chém, gây thương tích cho 3 người gồm linh mục GB Trần Quang Truyền (SN 1951), anh Nguyễn Văn Tùng (SN 1977), trú xã An Phú và anh Nguyễn Tấn Kiệt, trong đó linh mục Truyền và anh Tùng bị đâm vào bụng.

Ca tiếp tục lái xe ô tô mua một can xăng 20l, quay lại nhà thờ Giáo xứ An Khê, tưới xăng vào cửa chính nhà thờ, phóng hỏa, rồi bỏ đi.

Khoảng 11h35’ phút cùng ngày, Ca tiếp tục điều khiển xe ô tô trên tông thẳng vào cổng nhà thờ An Sơn, thôn Tân Sơn, xã Tân An, huyện Đak Pơ, Gia Lai, châm lửa đốt 2 chai nhựa, loại 2 lít, chứa xăng rồi ném vào cửa nhà thờ bằng gỗ, gây hỏa hoạn.

Nhận được tin báo, Công an thị xã An Khê và Công an huyện Đak Pơ đã khẩn trương triển khai lực lượng, kịp thời đến hiện trường, cùng người dân dập tắt lửa và đưa linh mục Trần Quang Truyền, anh Nguyễn Văn Tùng đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định.

Công an cũng triển khai lực lượng bắt giữ Ca khi người này trở về nhà sau đó. Tang vật thu giữ gồm 2 chiếc rựa, 1 dao bầu, 1 can nhựa và phương tiện ô tô.

Nghi phạm là Trần Trọng Ca (30 tuổi, trú thị xã An Khê, Gia Lai). Qua kiểm tra hồ sơ, Công an thị xã An Khê cho biết Ca đã có tiền án và từng được điều trị bệnh tâm thần.

Theo cơ quan công an, sau khi bắt được nghi phạm, cơ quan chức năng kiểm tra nhanh cho thấy người này âm tính với chất ma túy và không có nồng độ cồn trong hơi thở.

Theo Công an thị xã An Khê, năm 2016, Ca bị Tòa án nhân dân thị xã An Khê kết án 3 năm tù về tội cố ý gây thương tích. Trong thời gian chấp hành án tại Trại giam Xuân Phước, huyện Đồng Xuân (Phú Yên), tháng 4-2018, Ca được đưa đến Bệnh viện Tâm thần tỉnh Bình Định để điều trị nội khoa chứng rối loạn phân liệt cảm xúc, loại hưng cảm.

Sau khi ra tù, Ca về An Khê làm nghề mua phế liệu. Thời gian gần đây, Ca có biểu hiện tái phát bệnh tâm thần phân liệt, thường chặn xe người khác giữa đường, đuổi đánh người nhà…

Tối 22-4, khi được điều tra viên làm việc thì Ca không hợp tác, mà chỉ nói cười, hát…

Qua sự việc đau lòng trên, chúng ta thấy gì?

Nhiều người khi nghe đến kết luận “nghi phạm bị tâm thần” thường cảm thấy hoài nghi, nhất là trong những vụ việc liên quan đến tôn giáo. Tuy nhiên, để nhìn nhận vấn đề cách công bằng và sáng suốt, ta cần tách làm hai bình diện: pháp lý – y khoa và xã hội – tôn giáo.

Trước hết, về mặt pháp lý và y khoa, hồ sơ điều tra cho thấy Trần Trọng Ca từng có tiền án, tiền sử điều trị bệnh rối loạn phân liệt cảm xúc (loại hưng cảm) tại Bệnh viện Tâm thần Bình Định, và có dấu hiệu tái phát bệnh trong thời gian trước khi gây án.

Khi bị bắt, người này có biểu hiện không tỉnh táo, nói cười, hát, không hợp tác, và kiểm tra cho kết quả âm tính với ma túy, không có nồng độ cồn, điều này phù hợp với triệu chứng của bệnh tâm thần chứ không phải giả vờ. Vì vậy, về nguyên tắc, cơ quan điều tra có quyền căn cứ vào hồ sơ bệnh án để xác định tình trạng mất năng lực hành vi tại thời điểm phạm tội.

Tuy nhiên, về mặt xã hội và cảm xúc cộng đồng, sự hoài nghi là điều dễ hiểu. Bởi vì khi một vụ việc nghiêm trọng xảy ra ở môi trường tôn giáo – thiêng liêng, việc kết luận “bị tâm thần” đôi khi khiến người dân lo sợ rằng có thể tồn tại sự bao che hoặc né tránh trách nhiệm xã hội. Dẫu vậy, cho đến nay, không có dấu hiệu hay bằng chứng nào cho thấy đây là hành vi có tổ chức, hay nhằm mục đích chống phá tự do tôn giáo.

Thực tế, chính quyền địa phương đã khẩn trương bắt giữ, cứu nạn và điều tra, sau đó đưa ra thông tin công khai về hồ sơ tâm thần và tiền án của thủ phạm. Nếu xét trong bối cảnh toàn quốc, đây không phải là vụ duy nhất mà hung thủ gây án do rối loạn tâm thần, chứ không xuất phát từ lý do tôn giáo.

Tóm lại, đến thời điểm hiện tại, không có bằng chứng cho thấy có âm mưu chống phá tôn giáo hay sự bao che, nhưng đây vẫn là lời cảnh tỉnh về việc quản lý người có bệnh lý tâm thần trong cộng đồng. Đồng thời, sự việc nhắc chúng ta cầu nguyện cho các nạn nhân, cho linh mục Truyền, và cho cả xã hội – để không còn những nỗi đau như vậy tái diễn, và để tự do tôn giáo được bảo vệ bằng lòng nhân ái, hiểu biết và công lý.