Lễ tro là gì? Thứ tư lễ tro là gì? Lễ tro kiêng gì? Lễ tro ngày nào?

1. Lễ tro là gì?

Trong tiếng Latin Thứ Tư lễ tro được gọi là Feria quarta cinerum, đây là ngày lễ có nguồn gốc từ thời Đức Giáo Hoàng Gre-go-ri-o.

Lễ tro hay còn được gọi với tên khác là Thứ Tư lễ tro đây là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Đạo Thiên Chúa.

Đây là ngày lễ đặc trưng với sự ban phước của tro tàn. Sau khi ban phép lành, tro sẽ được rắc lên đầu hoặc vẽ lên trán các tín đồ Thiên Chúa Giáo hình thánh giá. Lễ Tro được coi là ngày lễ khởi đầu mùa chay trong năm.

Tên gọi Thứ tư lễ Tro được bắt nguồn từ việc vẽ tro lên trán của những người tham gia thành các từ “hãy ăn năn và tin vào Tin mừng” hay câu “Hãy nhớ rằng bạn là cát bụi, và bạn sẽ trở về với cát bụi“.

2. Lịch sử hình thành ngày lễ tro

Việc sử dụng tro để phủ lên người đã xuất hiện từ thời Cựu Ước. Trong sách Giô-na ghi chép: “Ông Giôna bắt đầu vào thành, đi một ngày đường và công bố còn bốn mươi ngày nữa NiNive sẽ bị phá đổ. Dân Ninive tin vào Thiên chúa, họ công bố lệnh ăn chay và mặc áo vải thô, từ người lớn đến trẻ nhỏ. Tin báo đến cho vua Ninive, vua rời khỏi ngai, cởi áo choàng, khoác áo vải thô và ngồi trên tro“.

Trong những thế kỉ đầu của Kito giáo, mùa chay đã được thực hiện. Từ buổi đầu sơ khai, tro được dùng với các ý nghĩa biểu tượng của nó như rắc lên đầu những người bị buộc tội và sám hối công khai, họ phải “sống u buồn sầu thảm trong sự thô ráp của áo vải nhặm và tro bụi dơ dáy”.

Trong lịch sử của Giáo Hội tro được dùng để bỏ trên đầu hay trên cơ thể người phạm tội nặng công khai ví dụ: chối bỏ đức tin, giết người…Để được nhận lại, định chế Giáo hội qui định ngoài việc thống hối công khai, mặc áo vải nhặm, vào ngày thứ Tư trước Chúa Nhật thứ nhất Mùa Chay hối nhân phải nhận tro.

Khoảng thế kỉ thứu VIII, tro được các đan sĩ và tu viện dùng để ám chỉ mối liên hệ giữa cái chết và sự khiêm nhường trước mặt Chúa. Thánh Martino nói: “không gì xứng hợp hơn cho một tu sĩ là việc nằm chết trên đống tro bụi“. Các vị lấy tro đã được làm phép trong ngày Thứ Tư lễ Tro và vẽ hình thánh giá trên đấy, trên đó có trải thêm áo nhặm và hấp hối tới khi chết.

Thế kỉ X, làm phép tro phải có một lời nguyện kèm theo. Tới thế kì thứ XI, Đức Giáo Hoàng làm phéo tro, tất cả cộng đoàn đều mặc áo nhặm, đi chân không để bày tỏ lòng ăn năn. Khi tới nhà thờ, tất cả cùng hát bài “Chúng ta hãy thay đổi đời sống, xức tro và ăn chay hãm mình, khóc than vì lỗi lầm đã phạm. Hãy cầu khẩn Thiên Chúa chúng ta vì Người rất từ bi nhân hậu sẵn sàng tha thứ mọi tội khiên“.

Năm 1091 cộng đồng ở Nam Italia đã cử hành nghi lễ bỏ tro cho tất cả các nơi trong giáo hội. Tro này lấy từ chính những cành lá đã được làm phép trong ngày Chúa nhật Lễ lá năm trước. Tới năm 1970 khi sách lễ Rôma được tu chính, nghi thức này được tiến hành sau phụng vụ lời Chúa.

3. Ý nghĩa của ngày lễ tro

Khi tham dự lễ tro, các tín đồ sẽ được rắc tro trên đầu với quan niệm “con người xuất thân từ tro bụi và cũng sẽ trở về từ tro bụi“. Quan niệm này dựa trên Kinh thánh “Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi mới có bánh ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, ngươi đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất và sẽ trở về với bụi đất“.

Lễ Tro là dip nói lên tinh thần xám hối và sự khiêm nhường, là dịp để các tín đồ nhìn nhận lại thân phận cát bụi của mình.

Trong truyền thống các đan sĩ và tu viện, tro mang ý nghĩa mối liên hệ với sự chết và sự khiêm tốn thống hối trước mặt Chúa. Vì vậy các tu sĩ, đan sĩ có tục lệ muốn nằm trên đống tro với chiếc áo nhặm đến chết. Các vị này lấy tro đã được làm phép trong ngày Thứ Tư Lễ Tro sau đó vẽ hình thánh giá trên đất, các tu sĩ cũng có thói quen trộn tro vào bánh.

Giáo hội đã đặt nền tảng cho việc thống hối, đó là việc nhìn nhận lại thực trạng nguyên tuyền của thánh đã bị mất do hậu quả con người xa Thiên Chúa, trốn tránh Thiên Chúa. Đồng thời cho thấy sự yếu hèn của mình và tính cách tuỳ thuộc vào Thiên Chúa vì con người được Ngài tạo dựng.

Bên cạnh đó một số biểu hiện dùng trong Mùa Chay như màu lễ áo tím, không đọc Kinh Vinh Danh, không trưng bông hoa trên bàn thờ, không dùng đàn trong thánh lễ, bụi tro được dùng cho thấy tính thống hối của Mùa Chay và thân phận của con người.

4.  Những thứ kiêng kị trong lễ tro

Khi ăn chay chúa Giesu không dạy chúng ta được ăn gì và phải kiêng những gì, nhưng người nhấn mạnh đến tin thần của việc ăn chay “Khi các ngươi ăn chay thì chớ sầm mặt lại như bọn giả hình…còn ngươi ăn chay thì hãy xức dầu và mặt mày lau rửa..” Chúa Giesu không chấp nhận việc mỗi khi ăn chay tỏ ra rầu rĩ, thiểu não, tang thương như những người Do Thái đương thời, Người muốn các môn đệ phải hoan hỉ ăn chay.

Tuy nhiên nhiều giáo phái Kito giáo nhấn mạnh việc ăn kiêng trong mùa Chay đặc biệt là vào ngày đầu tiên. Mùa chay là thời kì kiêng ăn trong bốn mươi ngày để chuẩn bị cho lễ phục sinh. Ở nhiều nơi, những người theo đạo Thiên chúa kiêng ăn cả ngày cho tới tối, vào lúc hoàng hôn, những người theo đạo Thiên Chúa phương Tây theo truyền thống đã phá bỏ Mùa chay. Ở Ấn Độ và Pakistan nhiều tín đồ Kito giáo thực hành nhịn ăn cho tới khi hoàng hôn vào Thứ tư Lễ Tro và Thứ sáu Tuần thánh với một số người kiêng ăn theo cách này trong suốt cả mùa Chay.

Trong giáo hội công giáo La Mã, Thứ tư lễ Tro được tuân thủ bằng cách những ngày thứ sáu kế tiếp sau Lễ Tro cần kiêng thịt. Thứ sáu tuần thánh trước ngày Đại lễ Phục Sinh: ăn chay và kiêng thịt.

Luật ăn chay và kiêng thịt:

• Trẻ em từ 14 đến 17 tuổi: Kiêng thịt
• Không ăn thịt, được ăn trứng, cá, các thứ chế biến từ sữa

5. Cách xác định ngày lễ tro

Thứ tư lễ Tro là ngày lễ nhắc nhở về cái chết, là điểm khởi đầu của mùa chay 40 ngày thống hối để đón chờ mầu nhiệm Chúa Giếu phục sinh từ cõi chết. Xác định ngày lễ tro phụ thuộc vào lễ Phục sinh, không có ngày cố định theo dương lịch như lễ Giáng sinh, lễ Truyền tin hay lễ kính một vị Thánh. Vì có nguồn gốc xuất phát từ lễ Vượt qua tính theo âm lịch của Do Thái, vì vậy lễ Phục sinh căn cứ vào âm lịch để xác định nên lễ Tro cũng được xác định bằng ngày âm lịch.

Cách xác định cụ thể: Theo quy luật của Cộng đồng Nixea, lễ Phục Sinh là ngày Chúa nhật đầu tiên tính từ kỳ trăng tròn đầu tiên sau ngày 21/3. Bắt đầu từ Chúa nhật Phục sinh, đếm về trước sáu tuần là Chúa nhật 1 mùa chay, 4 ngày trước Chúa Nhật một mùa chay chính là Thứ tư lễ Tro. Ngày 22/2 chính là ngày thứ Tư lễ tro của năm 2023.