J.B. Hồ Hữu Hòa – “Linh mục giả” gây sốc hiện giờ đang ở đâu?

CGvST | 19/05/2025

---

Vụ việc liên quan đến ông J.B. Hồ Hữu Hòa, một người từng bị kết án hình sự và sau đó được thụ phong linh mục tại Giáo phận Maasin, Philippines, vào ngày 7/12/2022, đã gây chấn động cộng đồng Công giáo Việt Nam và quốc tế từ đầu năm 2023.

Với tư cách là một tác giả Công giáo, tôi sẽ tổng hợp các thông tin từ các nguồn đáng tin cậy, từ khi vụ việc nổ ra cho đến ngày 19/5/2025, nhằm phân tích hành trình của ông Hòa và câu hỏi trọng tâm: “Linh mục ‘giả’ J.B. Hồ Hữu Hòa giờ đang ở đâu?”

Bài viết sẽ dựa trên các giá trị Công giáo cốt lõi như sự thật, công lý, và lòng bác ái, đồng thời xem xét các khía cạnh giáo luật, đạo đức, và xã hội của vụ việc.

Bối cảnh và khởi nguồn vụ việc

Vào đầu tháng 2/2023, mạng xã hội Công giáo Việt Nam lan truyền hình ảnh và video về lễ thụ phong linh mục tại Nhà thờ Chánh tòa Maasin, Giáo phận Maasin, Philippines, diễn ra vào ngày 7/12/2022.

Nhân vật trung tâm là ông J.B. Hồ Hữu Hòa, sinh năm 1984 tại Nghệ An, Việt Nam, người từng bị kết án 2 năm 8 tháng tù vào năm 2021 với tội danh “môi giới hối lộ” trong vụ án liên quan đến ông Phan Văn Anh Vũ (Vũ “Nhôm”).

Ông được trả tự do ngay tại tòa sau thời gian tạm giam, nhưng quá khứ pháp lý này đã làm dấy lên nghi vấn về tính hợp pháp và đạo đức khi ông được thụ phong linh mục chỉ 9 tháng sau khi ra tù.

Vụ việc trở nên nghiêm trọng hơn khi các văn thư ủy nhiệm được cho là từ Giáo phận Vinh, bao gồm thư giới thiệu của Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, nguyên Giám mục Giáo phận Vinh và Hà Tĩnh, bị phát hiện là giả mạo.

Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long, Giám mục Giáo phận Vinh, đã nhanh chóng phủ nhận mọi liên quan và khẳng định các tài liệu này là ngụy tạo, đặt ra câu hỏi về cách ông Hòa có thể được thụ phong và hiện đang ở đâu sau những lùm xùm này.

Diễn biến vụ việc qua các mốc thời gian

– Tháng 2/2023: Vụ việc bùng nổ và phản ứng từ Giáo phận Vinh

Ngày 10/2/2023, Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long phát hành “Thư minh định” trên trang web của Hội đồng Giám mục Việt Nam, khẳng định 4 điểm chính:

1. Ông Hồ Hữu Hòa không phải là chủng sinh của Giáo phận Vinh và không được gửi đi học tại bất kỳ học viện nào ở miền Nam.

2. Đức cha Long không ký bất kỳ văn thư ủy nhiệm nào cho Giáo phận Maasin để phong chức linh mục cho ông Hòa. Các văn thư được đọc trong lễ thụ phong là giả mạo.

3. Linh mục Giêrađô Nguyễn Nam Việt, Chánh văn phòng và Chưởng ấn của Giáo phận Vinh, đã xin phép đi Philippines 3 ngày vào tháng 12/2022 với lý do cá nhân, không phải để chứng nhận cho ông Hòa.

4. Ông Hòa thông báo với Đức cha Long vào ngày 20/1/2023 rằng mình đã được phong chức linh mục và nhập tịch vào Giáo phận Maasin, nhưng không cung cấp được giấy tờ chứng thực.

Cùng thời điểm, mạng xã hội lan truyền hình ảnh ông Hòa tham dự Thánh lễ tại giáo xứ Tân Lập, Giáo phận Vinh, ngồi ở hàng ghế dành cho linh mục, làm dấy lên tranh cãi về việc một người có tiền án và được thụ phong bất thường có thể xuất hiện công khai như vậy.

Ngày 15/2/2023, Giáo phận Vinh đưa ra thông báo chính thức, cấm ông Hòa cử hành các bí tích và lễ nghi trong giáo phận, đồng thời ngưng chức vụ Chánh văn phòng và Chưởng ấn của linh mục Giêrađô Nguyễn Nam Việt, người trực tiếp tham gia lễ thụ phong và đọc thư ủy nhiệm giả mạo.

– Phản ứng từ Giáo phận Maasin và các nguồn quốc tế

Ngày 17/2/2023, Đức cha Precioso D. Cantillas, Giám mục Giáo phận Maasin, phát hành tuyên bố chính thức trên trang Facebook của giáo phận, xác nhận đã phong phó tế cho ông Hòa vào ngày 8/9/2022 và linh mục vào ngày 7/12/2022, dựa trên các văn thư ủy nhiệm từ Giáo phận Vinh.

Tuyên bố nhấn mạnh rằng Giáo phận Maasin đã hành động “với thiện ý” và đang tiến hành các bước điều tra để xác thực các tài liệu. Ông Hòa cũng được nhập tịch vào Giáo phận Maasin từ ngày 15/1/2023 sau khi đệ trình đơn xin nhập tịch.

Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải, Dòng Chúa Cứu Thế, từ Rome, đã gọi vụ việc là một “scandal chưa từng có trong lịch sử Giáo hội Việt Nam,” kêu gọi huyền chức và trục xuất ông Hòa khỏi hàng giáo sĩ vì hành vi chiếm đoạt thánh chức bất hợp pháp.

Linh mục Đinh Hữu Thoại, Dòng Chúa Cứu Thế Đà Nẵng, cũng bày tỏ lo ngại rằng việc không xử lý nghiêm có thể dẫn đến hậu quả lâu dài, như việc ông Hòa gia nhập các dòng tu mới tại Việt Nam để trục lợi.

– Tháng 2-3/2023: Thư xin lỗi và nghi vấn về quá trình đào tạo

Ngày 27/2/2023, một bức thư được cho là của ông Hòa gửi Đức cha Nguyễn Thái Hợp, xin lỗi vì đã sử dụng tên và uy tín của ngài trong vụ việc, được công bố bởi nhà báo Lưu Trọng Văn.

Tuy nhiên, tính xác thực của bức thư này vẫn gây tranh cãi, và Đức cha Hợp không xác nhận hay bác bỏ.

Cùng lúc, các nguồn tin tiết lộ rằng ông Hòa từng học triết học tại Học viện Phanxicô Thủ Đức từ năm 2013 và thần học tại Học viện Liên Dòng, được Đức cha Nguyễn Thái Hợp giới thiệu.

Ông cũng được trao tác vụ đọc sách và giúp lễ vào ngày 20/5/2018 tại Giáo phận Vinh. Tuy nhiên, quá trình đào tạo này bị gián đoạn khi ông bị bắt vào năm 2019 vì tội “môi giới hối lộ.”

Điều này đặt ra câu hỏi liệu ông Hòa có thực sự hoàn thành chương trình thần học hợp pháp hay chỉ tận dụng các mối quan hệ để hợp thức hóa việc thụ phong.

– Năm 2024-2025: Sự im lặng và tung tích hiện tại

Sau các tuyên bố từ Giáo phận Vinh và Maasin vào năm 2023, thông tin về ông Hòa trở nên khan hiếm. Một bài viết từ trang Người Việt Dallas ngày 19/2/2025 nhắc lại quyết định của Giáo phận Vinh cấm ông Hòa hành lễ và ngưng chức vụ của linh mục Nguyễn Nam Việt, nhưng không cung cấp thông tin mới về vị trí hiện tại của ông.

Trong một bài phỏng vấn với RFA ngày 18/2/2023, Đức cha Nguyễn Thái Hợp cho biết ông Hòa “bây giờ ở bên Phi, về bên Phi rồi,” nhưng không cung cấp chi tiết và từ chối trả lời thêm.

Tuy nhiên, kể từ đó, không có nguồn tin chính thức nào xác nhận ông Hòa vẫn ở Philippines hay đã di chuyển nơi khác. Giáo phận Maasin, dù tuyên bố sẽ điều tra, cũng không công bố kết quả cụ thể, và Vatican, nơi được cho là sẽ xem xét vụ việc, chưa đưa ra phán quyết công khai.

Phân tích qua lăng kính Công giáo

– Về giáo luật và tính hợp pháp của chức linh mục

Theo Bộ Giáo luật 1983, việc thụ phong linh mục đòi hỏi một quá trình đào tạo nghiêm ngặt, thường kéo dài 7-10 năm, bao gồm triết học, thần học, và thực tập mục vụ. Ứng viên phải được giám mục giáo phận hoặc bề trên dòng tu giới thiệu và xác nhận tư cách đạo đức.

Trong trường hợp ông Hòa, các văn thư ủy nhiệm giả mạo và quá trình thụ phong “thần tốc” (phó tế sau 9 tháng ra tù, linh mục sau 3 tháng tiếp theo) rõ ràng vi phạm các quy định này.

Linh mục J.B. Lê Ngọc Dũng, chuyên gia giáo luật, khẳng định rằng việc phong chức dựa trên sự man trá vẫn có thể hữu hiệu, nhưng là một vi phạm nghiêm trọng cần được Bộ Giáo lý Đức tin xử lý.

Việc ông Hòa được nhập tịch vào Giáo phận Maasin chỉ sau hơn một tháng cũng bất thường, vì thủ tục chuyển giáo phận thường mất nhiều năm. Điều này đặt ra nghi vấn về sự giám sát lỏng lẻo của Giáo phận Maasin và khả năng có một “đường dây” hỗ trợ ông Hòa.

– Về đạo đức và niềm tin Công giáo

Từ góc nhìn Công giáo, chức linh mục là một ơn gọi thiêng liêng, đòi hỏi sự thánh thiện và trách nhiệm phục vụ cộng đoàn. Quá khứ của ông Hòa, với vai trò “thầy bói” và tội danh hình sự, cùng hành vi sử dụng tài liệu giả mạo, đặt ra câu hỏi về động cơ thực sự của ông.

Linh mục Đinh Hữu Thoại lo ngại rằng ông Hòa có thể được “chống lưng” bởi các thế lực bên ngoài để xâm nhập Giáo hội, gây tổn hại niềm tin của giáo dân.

Tuy nhiên, một số ý kiến, như từ trang Đất Việt, cho rằng lịch sử Công giáo có những trường hợp cải hoán, như Thánh Alphonsus Liguori, người từng phạm lỗi trước khi trở thành linh mục.

Dù vậy, trường hợp ông Hòa khác biệt vì thiếu minh bạch và dấu hiệu cố ý lừa dối, làm xói mòn sự thánh thiêng của chức linh mục.

– Tung tích hiện tại của ông Hòa

Đến ngày 19/5/2025, không có thông tin chính xác về nơi ở của ông Hòa. Dựa trên tuyên bố của Đức cha Nguyễn Thái Hợp vào năm 2023, ông được cho là ở Philippines, có thể vẫn thuộc Giáo phận Maasin, nơi ông được nhập tịch.

Tuy nhiên, sự im lặng từ Giáo phận Maasin và thiếu cập nhật từ các nguồn Công giáo chính thống cho thấy ông Hòa có thể đang sống kín đáo hoặc đã rời Philippines. Một số giả thuyết cho rằng ông có thể trở về Việt Nam hoặc chuyển sang một quốc gia khác, nhưng không có bằng chứng cụ thể.

Việc Vatican chưa công bố phán quyết, cùng với sự vắng bóng của ông Hòa trên truyền thông, làm tăng thêm bí ẩn. Giáo phận Vinh đã cấm ông hành lễ, nhưng không rõ liệu Giáo phận Maasin có tiếp tục cho phép ông hoạt động như linh mục hay không.

Kết luận và phản ánh Công giáo

Vụ việc J.B. Hồ Hữu Hòa là một vết thương trong lòng Giáo hội Công giáo Việt Nam, đặt ra những câu hỏi đau đớn về sự minh bạch, trách nhiệm, và niềm tin. Là một tác giả Công giáo, tôi tin rằng sự thật, dù đau lòng, phải được phơi bày để bảo vệ sự thánh thiêng của Giáo hội.

Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long đã hành động đúng khi cấm ông Hòa hành lễ và ngưng chức linh mục Nguyễn Nam Việt, nhưng Giáo hội cần đi xa hơn: một cuộc điều tra minh bạch từ Vatican, có thể dẫn đến huyền chức hoặc trục xuất ông Hòa khỏi hàng giáo sĩ, là cần thiết để khôi phục niềm tin.

Về câu hỏi “Hồ Hữu Hòa giờ đang ở đâu?”, câu trả lời vẫn là một khoảng trống. Ông có thể ở Philippines, Việt Nam, hoặc một nơi khác, nhưng sự vắng bóng thông tin cho thấy ông đang cố tránh sự chú ý.

Dù ở đâu, hành trình của ông là lời cảnh báo rằng Giáo hội phải cảnh giác trước những kẻ lợi dụng chức thánh để phục vụ mục đích cá nhân.

Chúng ta, như những người Công giáo, được mời gọi cầu nguyện để ánh sáng của Chúa Kitô soi rọi sự thật, và để Giáo hội được thanh tẩy, vững mạnh hơn trước những thử thách.

— —

Sử dụng cụm từ “linh mục giả” cho J.B Hồ Hữu Hòa có hợp lý không?

Việc sử dụng từ “linh mục giả” để chỉ ông J.B. Hồ Hữu Hòa cần được xem xét cẩn thận từ các góc độ giáo luật, đạo đức, và ngữ nghĩa, dựa trên các thông tin đã tổng hợp. Dưới đây là phân tích để đánh giá tính hợp lý của thuật ngữ này:

– Góc độ giáo luật

Theo Bộ Giáo luật 1983 của Giáo hội Công giáo, việc thụ phong linh mục là một bí tích, và tính hữu hiệu của bí tích không phụ thuộc vào tư cách đạo đức của người phong chức hay người nhận chức, miễn là các điều kiện cơ bản (ý định đúng đắn, hình thức hợp lệ, và chất thể phù hợp) được đáp ứng. Trong trường hợp ông Hòa:

– Sự thật về lễ thụ phong: Ông Hòa được Đức cha Precioso D. Cantillas, Giám mục Giáo phận Maasin, phong chức phó tế (8/9/2022) và linh mục (7/12/2022) tại Nhà thờ Chánh tòa Maasin. Lễ thụ phong này diễn ra với sự hiện diện của các giáo sĩ và được Giáo phận Maasin xác nhận.

– Vấn đề tài liệu giả mạo: Các văn thư ủy nhiệm từ Giáo phận Vinh, bao gồm thư giới thiệu được cho là của Đức cha Nguyễn Thái Hợp, đã bị Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long xác định là giả mạo. Điều này cho thấy ông Hòa đã sử dụng thủ đoạn để được chấp nhận thụ phong.

Theo linh mục J.B. Lê Ngọc Dũng, một chuyên gia giáo luật, nếu lễ thụ phong được thực hiện đúng hình thức bởi một giám mục có thẩm quyền, thì bí tích vẫn hữu hiệu, dù hành vi man trá là vi phạm nghiêm trọng.

Do đó, về mặt giáo luật, ông Hòa có thể được coi là linh mục hợp lệ (về bí tích), nhưng việc thụ phong dựa trên sự lừa dối khiến tư cách linh mục của ông bị đặt dấu hỏi lớn. Gọi ông là “linh mục giả” có thể không chính xác về mặt kỹ thuật giáo luật, vì ông đã được thụ phong thật, nhưng từ này phản ánh đúng bản chất của hành vi gian lận.

– Góc độ đạo đức và niềm tin Công giáo

Từ góc nhìn đạo đức Công giáo, chức linh mục không chỉ là một bí tích mà còn là một ơn gọi thiêng liêng, đòi hỏi sự thánh thiện, minh bạch, và trách nhiệm phục vụ cộng đoàn.

Ông Hòa có tiền án hình sự (bị kết án 2 năm 8 tháng tù vì “môi giới hối lộ” năm 2021) và sử dụng tài liệu giả mạo để được thụ phong, điều này mâu thuẫn nghiêm trọng với các tiêu chuẩn đạo đức của một linh mục.

Hơn nữa, việc ông từng hoạt động như một “thầy bói” và có liên quan đến các hoạt động gây tranh cãi càng làm dấy lên nghi ngờ về động cơ thực sự của ông.

Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải, Dòng Chúa Cứu Thế, đã gọi vụ việc là một “scandal,” và linh mục Đinh Hữu Thoại lo ngại ông Hòa có thể được “chống lưng” để xâm nhập Giáo hội.

Những ý kiến này cho thấy cộng đồng Công giáo xem hành vi của ông Hòa là một sự xúc phạm đến sự thánh thiêng của chức linh mục. Trong ngữ cảnh này, từ “linh mục giả” phản ánh cảm nhận của giáo dân về sự thiếu chính danh và đạo đức trong tư cách linh mục của ông, dù ông có được thụ phong hợp lệ về mặt bí tích.

– Góc độ ngữ nghĩa và truyền thông

Trong ngôn ngữ thông dụng, “giả” thường ám chỉ điều gì đó không thật, không hợp pháp, hoặc dựa trên sự lừa dối. Việc ông Hòa sử dụng văn thư giả mạo để được thụ phong và nhập tịch vào Giáo phận Maasin là một hành vi gian lận rõ ràng.

Hơn nữa, Giáo phận Vinh đã cấm ông cử hành các bí tích và lễ nghi, điều này tương đương với việc không công nhận tư cách linh mục của ông trong phạm vi giáo phận.

Các bài viết trên mạng xã hội và một số trang tin, như Người Việt Dallas (19/2/2025), cũng sử dụng cụm từ “linh mục giả” để mô tả ông Hòa, phản ánh cách mà công chúng nhìn nhận vụ việc.

Tuy nhiên, việc dùng từ “giả” có thể gây hiểu nhầm nếu không đi kèm giải thích, vì nó ngụ ý ông Hòa không hề được thụ phong, trong khi thực tế ông đã trải qua nghi thức hợp lệ.

Một cách diễn đạt chính xác hơn có thể là “linh mục thụ phong bất hợp pháp” hoặc “linh mục có tư cách tranh cãi,” nhưng những cụm từ này dài dòng và ít gây ấn tượng trong truyền thông.

– Tình hình hiện tại và ngữ cảnh

Tính đến ngày 19/5/2025, không có thông tin chính thức từ Vatican hoặc Giáo phận Maasin về việc huyền chức hoặc trục xuất ông Hòa khỏi hàng giáo sĩ. Giáo phận Maasin từng tuyên bố sẽ điều tra, nhưng chưa công bố kết quả.

Điều này để lại một khoảng trống pháp lý và đạo đức, khiến tư cách linh mục của ông Hòa tiếp tục bị nghi ngờ. Trong bối cảnh ông bị Giáo phận Vinh cấm hành lễ và không có bằng chứng ông đang hoạt động như linh mục ở bất kỳ đâu, từ “linh mục giả” trở thành một cách gọi phổ biến để nhấn mạnh sự bất hợp pháp trong quá trình thụ phong của ông.

– Kết luận

Sử dụng từ “linh mục giả” để chỉ ông J.B. Hồ Hữu Hòa là hợp lý trong ngữ cảnh thông thường và truyền thông, vì nó phản ánh đúng hành vi gian lận (sử dụng văn thư giả mạo) và sự thiếu chính danh về mặt đạo đức của ông, cũng như sự không công nhận từ Giáo phận Vinh. Tuy nhiên, về mặt giáo luật, từ này có thể không hoàn toàn chính xác, vì ông đã được thụ phong hợp lệ bởi một giám mục có thẩm quyền.

---

CGVST.COM biên soạn