Gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội xuất hiện nhiều hình ảnh, video liên quan tới việc dâng cúng tiền bạc(bổng lễ) tại một số giáo xứ gây phản cảm, làm cho nhiều giáo dân cảm thấy bị tổn thương. Ở đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem Giáo luật cũng như Giáo huấn của Giáo hội nói gì về vấn đề này.
Trước những băn khoăn và hình ảnh gây tranh cãi về việc dâng cúng tiền bạc trong đời sống đức tin, Giáo hội, với sự khôn ngoan của người Mẹ, đã đưa ra những chỉ dẫn rõ ràng để bảo vệ sự thiêng liêng của các cử hành phụng vụ và tinh thần hiệp thông. Hai tài liệu nền tảng cho vấn đề này là Bộ Giáo Luật (các điều 945-958) và Huấn thị của Bộ Giáo sĩ (2020).
Trước hết và trên hết, Giáo hội khẳng định việc dâng cúng là một “hành vi tự do” xuất phát từ lương tâm và ý thức trách nhiệm của mỗi tín hữu. Huấn thị của Bộ Giáo sĩ đã nói rất rõ ràng: việc dâng cúng không bao giờ được xem là “giá phải trả” hay một loại “thuế thu trên các bí tích”.
Tinh thần này nhằm “tránh mọi hình thức thương mại hóa” đời sống bí tích, để không ai có cảm tưởng rằng ân sủng của Thiên Chúa có thể được định giá hay mua bán.
Tuy nhiên, sự tự do này luôn đi đôi với trách nhiệm. Người tín hữu cần ý thức rằng mỗi đóng góp của mình, dù nhỏ bé, đều là một hành động đức tin và là cách thể hiện sự gắn bó cụ thể với cộng đoàn.
Để ngôi nhà chung của giáo xứ luôn được sáng đèn, ấm cúng, để các công trình được bảo trì, sửa chữa, và đặc biệt tại Việt Nam, để các linh mục có phương tiện duy nhất cho đời sống và công cuộc truyền giáo, thì sự chung tay của cộng đoàn là vô cùng cần thiết.
Đó có thể là đóng góp vật chất, công sức, hoặc đơn giản là lời cầu nguyện và một đời sống đạo sốt sắng. Mỗi người, tùy theo khả năng, đều được mời gọi cộng tác vào công việc chung ấy.
Về phần mình, các linh mục có hai vai trò quan trọng. Một là, các ngài cần khéo léo giúp giáo dân hiểu được trách nhiệm của mình, để mỗi người cảm thấy việc chăm lo cho Giáo hội cũng là việc của chính họ. Hai là, và quan trọng hơn, các ngài phải “nêu gương đức hạnh trong việc sử dụng tiền bạc”.
Một đời sống tiết độ, không chạy theo nhu cầu cá nhân quá mức và sự minh bạch trong quản lý tài sản giáo xứ chính là bài giảng sống động và thuyết phục nhất, tạo dựng niềm tin nơi cộng đoàn.
Một trong những hình thức dâng cúng cụ thể và dễ gây hiểu lầm nhất chính là “bổng lễ” hay tiền xin lễ. Cần phải minh định rằng: Thánh Lễ là vô giá, không ai có thể “mua” hay “trả phí” cho một Thánh Lễ.
Vậy, “bổng lễ” có ý nghĩa gì? Giáo Luật điều 946 giải thích, đây là cách các tín hữu “chia sẻ mối quan tâm của Giáo Hội trong việc nâng đỡ các thừa tác viên và các công việc của Giáo Hội”. Đó là một hành vi bác ái, một sự hiệp thông cụ thể chứ không phải một giao dịch thương mại.
Vậy con số 250.000 đồng mà Hội đồng Giám mục Việt Nam ấn định có ý nghĩa gì?
Tại các giáo phận ở Việt Nam hiện nay, được sự cho phép của Tòa thánh, Hội đồng Giám mục đã ấn định mức tiền của một bổng lễ là 250.000 đồng. Đây là một điểm cực kỳ quan trọng:
– Đây không phải là “giá niêm yết” cho giáo dân. Người giáo dân không bắt buộc phải có đủ số tiền này mới được xin lễ.
– Đây là “mức ấn định” dành cho linh mục, nhằm đảm bảo hai điều: bảo vệ quyền lợi tối thiểu cho vị linh mục cử hành lễ và tránh việc các ngài lạm dụng hay đòi hỏi quá mức.
Giáo Luật (điều 952) đã quy định rất tinh tế để bảo vệ người tín hữu:
– Linh mục không được phép đòi một số tiền nhiều hơn mức ấn định.
– Ngài được phép nhận một bổng lễ cao hơn nếu người ta tự nguyện dâng, và cũng phải sẵn lòng nhận một bổng lễ thấp hơn, hoặc thậm chí là “0 đồng” và vẫn phải dâng lễ, đặc biệt cho người nghèo.
– Ngài không được phép gộp nhiều ý lễ vào một Thánh Lễ để hưởng trọn bổng lễ. Mỗi ý lễ đã nhận phải được cử hành trong một Thánh Lễ riêng. Nếu nhận quá nhiều ý lễ không thể dâng hết, ngài phải chuyển cho các linh mục khác hoặc chuyển về Tòa Giám mục.
Tiền bạc luôn là một vấn đề tế nhị trong đời sống đạo. Những chỉ dẫn của Giáo hội cho thấy một sự khôn ngoan sâu sắc, vừa tôn trọng sự tự do của người dâng cúng, vừa đề cao trách nhiệm chung, và trên hết là bảo vệ sự thánh thiêng của các bí tích.
Vì vậy, mỗi người, từ giáo dân đến linh mục, đều cần có sự tinh tế và lòng mến để hành động sao cho việc dâng cúng luôn là một cử chỉ đẹp, góp phần xây dựng Hội Thánh chứ không làm ai phải tổn thương.
Mời Cộng Đoàn Thảo luận bài viết này: TẠI ĐÂY
