Thông tin cá nhân và gia đình
– Sinh ngày 24 tháng 11 năm 1953 tại giáo xứ Phúc Nhạc, xã Khánh Nhạc, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình, thuộc Giáo phận Phát Diệm. Ngài lớn lên trong một gia đình Công giáo sùng đạo, giúp lễ tại nhà thờ địa phương và chịu ảnh hưởng từ truyền thống phục vụ Giáo hội của gia đình.
– Năm 1954, gia đình di cư vào miền Nam, định cư tại giáo xứ Bạch Lâm, xã Gia Tân 2, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai, thuộc Giáo phận Xuân Lộc. Tại đây, Ngài tham gia các hoạt động giáo xứ cơ bản, hỗ trợ gia đình trong lao động hàng ngày trong khi nuôi dưỡng ơn gọi tu trì.
– Là con trai trưởng trong gia đình có 10 người con (5 trai, 3 gái, trong đó 2 người đã mất). Cha là ông Giuse Nguyễn Văn Tài (qua đời năm 1998, nghề tài xế và chủ xe), mẹ là bà Maria Vũ Thị Ngũ (qua đời năm 1985).
– Có người em út là linh mục Phaolô Nguyễn Ngọc Phương, hiện là Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Xuân Lộc từ năm 2022.
– Là cháu của linh mục Antôn Vũ Sĩ Hoằng (1937–2023).
Hành trình học vấn và tu tập
– 1962-1970: Tu học tại Tiểu chủng viện Thánh Giuse, Sài Gòn (giai đoạn dự bị tại Vũng Tàu, sau đó tại Sài Gòn), tốt nghiệp năm 1970. Ngài nổi bật với thành tích học tập xuất sắc, là học sinh hàng đầu và được đào tạo trong môi trường văn hóa Sài Gòn, hấp thụ các giá trị Công giáo sâu sắc từ các linh mục hướng dẫn.
– 1970-1977: Học tại Giáo hoàng Học viện Thánh Piô X Đà Lạt, đậu Cử nhân Triết học năm 1974, học Thần học đến năm 1977 (khi học viện bị giải thể). Trong thời gian này, Ngài hỗ trợ mục vụ tại giáo xứ Hà Nội (Hố Nai, Biên Hòa) từ 1974-1975 và sáng tác bài hát “Tình Chúa Trung Kiên” năm 1978, trở thành bài hát phổ biến trong các chủng viện Việt Nam.
– 1977-1988: Lao động tại giáo xứ Bạch Lâm, Gia Kiệm, Giáo phận Xuân Lộc. Ngài tham gia lao động chân tay như làm nông và hỗ trợ gia đình, đồng thời duy trì sự tham gia vào các hoạt động Giáo hội địa phương, chuẩn bị cho ơn gọi linh mục.
– 1989-1990: Giúp xứ Thuận Hòa, Biên Hòa, Giáo phận Xuân Lộc. Ngài hỗ trợ các nhiệm vụ mục vụ cơ bản tại giáo xứ, giúp đỡ linh mục chính xứ trong việc chăm sóc giáo dân và tổ chức các hoạt động tôn giáo.
– 1998-2002: Du học tại Đại học Urbaniana, Roma, tốt nghiệp Tiến sĩ Thần học Tín lý. Ngài tập trung nghiên cứu sâu về thần học tín lý, hoàn thành luận án tiến sĩ và áp dụng kiến thức để phục vụ Giáo hội Việt Nam sau khi trở về.
Thụ phong và các vai trò mục vụ
– 09/06/1990: Thụ phong linh mục tại Nhà thờ chính tòa Xuân Lộc, do Giám mục Phaolô Maria Nguyễn Minh Nhật chủ phong. Khẩu hiệu linh mục: “Vì Ngài, con xin thánh hiến chính mình con” (Ga 17,19).
– 1990-1998: Chính xứ Thuận Hòa, Biên Hòa, Giáo phận Xuân Lộc. Ngài lãnh đạo giáo xứ, tổ chức các hoạt động mục vụ hàng ngày như cử hành Thánh lễ, dạy giáo lý và chăm sóc giáo dân, xây dựng cộng đồng đức tin vững mạnh.
– 2003-2005: Đặc trách Chủng sinh Giáo phận Xuân Lộc. Ngài giám sát và hướng dẫn các chủng sinh, tập trung vào việc đào tạo thần học và nhân bản để chuẩn bị cho họ trở thành linh mục tương lai.
– 2006-2009: Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Xuân Lộc. Ngài quản lý chủng viện, phát triển chương trình đào tạo và hỗ trợ tinh thần cho các chủng sinh, góp phần vào việc hình thành thế hệ mục tử mới cho Giáo hội.
Bổ nhiệm giám mục và các chức vụ cao cấp
– 25/07/2009: Được Giáo hoàng Biển Đức XVI bổ nhiệm làm Giám mục Chính tòa Giáo phận Phát Diệm.
– 08/09/2009: Lễ tấn phong giám mục tại Nhà thờ chính tòa Phát Diệm. Chủ phong: Giám mục Đa Minh Nguyễn Chu Trinh; Phụ phong: Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh và Giám mục Giuse Nguyễn Văn Yến. Ngài lãnh đạo Giáo phận Phát Diệm với khẩu hiệu “Hiệp Thông – Phục Vụ”, thực hiện các chuyến viếng thăm mục vụ, tham gia Thượng Hội đồng về Tân Phúc Âm hóa tại Roma năm 2012, và ban hành tuyên bố năm 2015 bác bỏ “Sứ Điệp Từ Trời” vì không phù hợp với đức tin Công giáo.
– 19/10/2019: Được Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm làm Tổng giám mục Tổng giáo phận Sài Gòn – TP.HCM, kiêm Giám quản Tông tòa Giáo phận Phát Diệm.
– 11/12/2019: Nhậm chức Tổng giám mục tại Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn. Ngài quản lý song song hai giáo phận, ban hành thư mục vụ năm 2020 ứng phó với COVID-19 như tạm ngưng Thánh lễ công khai từ ngày 26/3/2020 và thúc đẩy các hoạt động từ thiện như phân phát bữa ăn cho người nghèo.
– 2019-2023: Giám quản Tông tòa Giáo phận Phát Diệm. Ngài tiếp tục lãnh đạo mục vụ tại Phát Diệm trong khi chuyển giao dần, đảm bảo sự ổn định và phát triển các hoạt động Giáo hội địa phương.
Vai trò trong Hội đồng Giám mục Việt Nam
– 2010-2013: Chủ tịch Ủy ban Loan báo Tin Mừng. Ngài lãnh đạo các chương trình truyền giáo, thúc đẩy việc loan báo Tin Mừng qua các hoạt động hội thảo và sáng tác bài hát như “Loan báo Tin Mừng”.
– 2013-2016: Chủ tịch Ủy ban Giáo lý Đức Tin. Ngài giám sát việc dạy giáo lý, ban hành các tài liệu và thông cáo, bao gồm tuyên bố năm 2015 về “Sứ Điệp Từ Trời” để bảo vệ đức tin chính thống.
– 2016-2022: Phó Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam (hai nhiệm kỳ). Ngài hỗ trợ lãnh đạo HĐGMVN, tham gia các hội nghị và quyết định quan trọng, góp phần vào sự đoàn kết và phát triển của Giáo hội Việt Nam.
– 07/10/2022-nay: Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam (nhiệm kỳ 2022-2025). Ngài chủ trì Đại hội XV tại Hà Nội, lãnh đạo các sáng kiến lớn, và tiếp đón Tổng thống Võ Văn Thưởng năm 2023 để củng cố quan hệ Giáo hội – Nhà nước.
Các đóng góp và sự kiện nổi bật
– Là vị giám mục thứ 13 tốt nghiệp từ Giáo hoàng Học viện Piô X Đà Lạt. Ngài cũng là vị giám mục thứ 100 của hàng Giám mục Việt Nam, đóng góp vào việc đào tạo mục tử qua vai trò Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Xuân Lộc và đặc trách chủng sinh.
– Đóng góp trong lĩnh vực mục vụ và âm nhạc, như viết lời bài hát “Loan báo Tin Mừng” (nhạc do Thế Thông biên soạn) và “Tình Chúa Trung Kiên”, trở thành các tác phẩm phổ biến trong các chủng viện và hoạt động truyền giáo. Ngài cũng tham gia các chuyến viếng thăm mục vụ cộng đồng Công giáo Việt Nam tại Mỹ năm 2012 và 2016 để tăng cường sự hiệp thông, gặp gỡ linh mục, tu sĩ và giáo dân gốc Phát Diệm.
– Trong vai trò Chủ tịch Ủy ban Giáo lý Đức Tin, ban hành thông cáo năm 2015 về hiện tượng “Sứ điệp từ Trời”, cảnh báo không nên đọc, phổ biến hoặc rao giảng vì gây nhầm lẫn với giáo lý Công giáo và có thể gây hại. Ngài nhấn mạnh việc bảo vệ đức tin chính thống qua các tài liệu và hướng dẫn mục vụ.
– Đóng góp ứng phó đại dịch COVID-19 năm 2020 với loạt thư mục vụ, như kêu gọi cử hành novena cầu nguyện từ ngày 5/2/2020, tạm ngưng Thánh lễ công khai từ 26/3/2020, và tổ chức hỗ trợ từ thiện như phân phối 5.000 bữa ăn hàng ngày cho người nghèo, phối hợp với Caritas và các nhà tài trợ.
– Tham gia các chuyến thăm và ngoại giao quan trọng, như tiếp đón phái đoàn Vatican năm 2018 tại Phát Diệm, tham dự Thượng Hội đồng về Tân Phúc Âm hóa tại Roma năm 2012, và đoàn thăm Syria để chứng kiến tình hình chiến tranh. Năm 2023, Ngài tiếp Tổng thống Võ Văn Thưởng tại Văn phòng HĐGMVN để thúc đẩy quan hệ Giáo hội – Nhà nước.
– Năm 2021, chia sẻ về đạo đức bình dân và sùng kính Lòng Chúa Thương Xót trong Thánh lễ Chúa Nhật Lòng Thương Xót tại Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, nhấn mạnh giá trị của các thực hành như lần chuỗi Lòng Thương Xót, novena từ Thứ Sáu Tuần Thánh, và suy niệm lúc 3 giờ chiều, đồng thời cảnh báo tránh lệch lạc khỏi giáo lý Công giáo. Ngài nhấn mạnh lòng thương xót phải thể hiện qua tha thứ và giúp đỡ người nghèo, dựa trên nhật ký Thánh Faustina.
– Năm 2022, nhận dây pallium tại Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn ngày 19/2/2022, biểu tượng quyền bính Tổng giám mục, và được bầu làm Chủ tịch HĐGMVN tại Đại hội XV ở Hà Nội.
– Năm 2024, lãnh đạo các sự kiện lớn như chuyến thăm của Ngoại trưởng Vatican Paul Richard Gallagher từ 9-14/4/2024, nhấn mạnh chuyển biến quan hệ Việt Nam – Vatican; chủ trì hai kỳ họp HĐGMVN ban hành quy định bảo vệ trẻ vị thành niên, thống nhất thủ tục hôn phối, và chuẩn bị Năm Thánh 2025; kêu gọi cứu trợ sau bão Yagi; chủ sự Thánh lễ an táng Đức Tổng Giám mục Stêphanô Nguyễn Như Thể ngày 20/12/2024; và gửi Thư Chung kêu gọi hành hương, loan báo Tin Mừng qua truyền thông kỹ thuật số cho Năm Thánh.
Tiểu sử này dựa trên các nguồn chính thức và có thể được cập nhật nếu có thông tin mới.
Mời Cộng Đoàn Thảo luận bài viết này: TẠI ĐÂY
