Vatican, tháng 5 năm 2025 – Trong khi toàn thể Giáo hội Công giáo đang hướng về Mật nghị Hồng y để chọn người kế nhiệm Đức Giáo hoàng Phanxicô, một vắng mặt đáng chú ý đã trở thành tiêu điểm nơi lòng tin và sự suy tư sâu sắc: Đức Hồng y Giovanni Angelo Becciu, nguyên Tổng trưởng Bộ Phong Thánh, đã chính thức tuyên bố không tham dự mật nghị, như một hành động vâng phục lời yêu cầu đầy tâm linh của Đức cố Giáo hoàng và như một cử chỉ sám hối công khai giữa Giáo hội.
Sinh ngày 2 tháng 6 năm 1948 tại Pattada, một ngôi làng nhỏ ở đảo Sardinia (Ý), Giovanni Angelo Becciu được thụ phong linh mục năm 1972. Sau khi tốt nghiệp ngành giáo luật và hoàn tất chương trình đào tạo ngoại giao tại Học viện Giáo hoàng, cha Becciu gia nhập ngành ngoại giao Tòa Thánh năm 1984.
Từ đó, ngài lần lượt phục vụ tại nhiều Tòa Sứ thần khắp nơi trên thế giới: Cộng hòa Trung Phi, Sudan, New Zealand, Liberia, Anh quốc, Pháp, Mỹ và Cuba. Năm 2001, Đức Gioan Phaolô II bổ nhiệm ngài làm Sứ thần Tòa Thánh tại Angola và São Tomé; đến năm 2009, ngài được thuyên chuyển làm Sứ thần tại Cuba, một vị trí đầy nhạy cảm thời kỳ Giáo hội tìm cách nối kết với chế độ cộng sản trên hòn đảo này.
Bước ngoặt lớn đến vào năm 2011 khi Đức Bênêđictô XVI gọi ngài về Vatican, bổ nhiệm làm Phụ tá Quốc vụ khanh – một trong những vị trí quyền lực nhất trong Giáo triều, với trách nhiệm giám sát các vấn đề nội chính của Vatican.
Đức Becciu trở thành một “người quyền lực trong bóng tối”, có mặt trong nhiều quyết định về nhân sự, tài chính và điều hành hành chính trung ương. Năm 2018, Đức Giáo hoàng Phanxicô vinh thăng ngài lên Hồng y và giao cho chức vụ Tổng trưởng Bộ Phong Thánh – nơi xét duyệt các án phong chân phước và hiển thánh.
Tuy nhiên, cũng từ đó, bóng tối bắt đầu bao phủ sự nghiệp. Ngày 24 tháng 9 năm 2020, Đức Giáo hoàng Phanxicô bất ngờ chấp thuận đơn từ chức của ngài không chỉ khỏi chức Tổng trưởng mà còn cả quyền lợi Hồng y.
Đây là một biến cố chưa từng có tiền lệ trong nhiều thập kỷ. Theo điều tra của truyền thông và các cơ quan nội bộ Vatican, ngài bị cáo buộc liên quan đến việc chi hàng trăm triệu euro để đầu tư bất động sản ở London bằng tiền của Giáo hội – vốn là quỹ dành cho người nghèo thuộc tổ chức “Đồng tiền Thánh Phêrô” (Peter’s Pence).
Ngoài ra, những khoản chi tài chính mờ ám cho người thân, đặc biệt là anh em ruột của ngài tại quê nhà Sardinia, cũng bị điều tra.
Đỉnh điểm đến vào tháng 7 năm 2021 khi Đức Becciu trở thành vị Hồng y đầu tiên trong lịch sử Vatican bị đưa ra xét xử hình sự tại Tòa án thành Vatican. Sau hơn hai năm xét xử, vào tháng 12 năm 2023, Tòa tuyên án ngài 5 năm 6 tháng tù giam vì tội lạm dụng chức vụ, tham ô và quản lý sai tiền công.
Tuy nhiên, theo hệ thống pháp lý của Vatican và Ý, Đức Becciu không bị giam giữ ngay, mà đang tự do chờ phiên xử phúc thẩm – dự kiến diễn ra vào tháng 9 năm 2025.
Trong suốt thời gian này, dù không còn giữ chức vụ chính thức nào, ngài vẫn là Hồng y, vẫn có quyền tham gia mật nghị nếu chưa quá 80 tuổi. Với tuổi đời 76, lẽ ra Đức Hồng y Becciu vẫn nằm trong danh sách cử tri Mật nghị năm nay.
Quả thực, ngài đã hiện diện trong một số cuộc họp đầu tiên của Hồng y đoàn sau khi Đức Giáo hoàng Phanxicô qua đời. Tuy nhiên, sự hiện diện của ngài khiến nhiều Hồng y tỏ ý không hài lòng.
Khi ấy, người ta đã cho Đức Becciu đọc một bức thư do chính Đức cố Giáo hoàng để lại – một thư riêng tư, trong đó Đức Phanxicô tha thiết đề nghị ngài không nên hiện diện tại mật nghị, để tránh gây phân hóa và giữ gìn tính linh thiêng của tiến trình bầu cử.
Đức Hồng y Becciu đã đón nhận thư ấy với tinh thần vâng phục và tuyên bố chính thức rút lui: “Tôi rút lui không phải vì bắt buộc, nhưng vì sự hiệp nhất của Giáo hội, vì lòng yêu mến đối với vị Giáo hoàng quá cố và lòng trung tín với Giáo hội mà tôi phục vụ suốt đời.”
Đây là lời tuyên bố đầy xúc động, dù dưới ánh sáng pháp lý, ngài vẫn tuyên bố mình vô tội và sẽ tiếp tục kháng cáo.
Sự kiện Đức Becciu không dự mật nghị là một minh họa sống động cho sự giằng xé giữa phẩm giá cá nhân và trách nhiệm cộng đoàn. Trong lịch sử, Giáo hội chưa từng dễ dãi với gương mù nơi hàng giáo phẩm, nhưng cũng luôn giương cao ngọn cờ của lòng thương xót.
Việc Đức Giáo hoàng Phanxicô thẳng thắn yêu cầu một vị Hồng y từ nhiệm, và rồi can đảm xét xử ngài minh bạch trong công lý, là biểu hiện của một Giáo hội đang can đảm thanh luyện chính mình từ trong ra ngoài. Đồng thời, thái độ rút lui và vâng phục của Đức Becciu, nếu chân thành, cũng là một dấu hiệu tích cực cho thấy ngài đang chọn con đường phục sinh nơi đau khổ.
Không có một thân thể nào không bị thương tích, nếu thân thể ấy còn sống. Giáo hội là Thân Thể của Đức Kitô, và trong dòng lịch sử ơn cứu độ, những vị như Đức Becciu – dù từng lầm lỡ – vẫn có thể trở thành công cụ để Giáo hội tỉnh thức hơn, khiêm hạ hơn, và thánh thiện hơn.
Từ vụ đầu tư bất động sản, đến những lần đối chất trước tòa, và đến quyết định cuối cùng không bước vào Nguyện đường Sistine, tất cả là một hành trình – hành trình đau đớn, nhưng không vô ích – nếu nó trở thành cơ hội cho sám hối, cho công lý và cho hiệp nhất.
Trong thời điểm Giáo hội đứng trước bước ngoặt mới, các tín hữu không chỉ cầu nguyện cho tân Giáo hoàng sắp được bầu, mà cũng hãy nhớ đến những người như Đức Hồng y Becciu – không phải để xét đoán, nhưng để xin ơn hoán cải, xin ánh sáng chân lý chiếu soi và xin lòng thương xót của Thiên Chúa dẫn đưa từng linh hồn về lại với sự sống.
CGVST.COM Tổng hợp
